sr2

Clier poszli inni Francuzi. Udało im się. pomimo grożących okrutnych kar₍ wywieźć od Holendrów 7. Surinamu ¹ ziarna kawy i posiać je w Cayenne, stolicy Gujany Francuskiej; tam też przewieziono i zasadzono jedno drzewo kawowe.

W Europie o kawie usłyszano po raz pierwszy w roku 1591 od włoskiego lekarza Prospera Alpi-nusa. który towarzyszył posłowi weneckiemu do Egiptu. Alpinus pierwszy dal opis kawy jako środka leczniczego:

„W jednym z ogrodów egipskich widziałem drzewo dające ziarna wszystkim tu znane i bardzo rozpowszechnione. Arabowie i Egipcjanie przygotowują z nich ulubiony napój; wszyscy piją go zamiast wina i w gospodach sprzedają tak, jak u nas wino, a zwą go kola. Jego ziarna przywożą z Arabii Szczęśliwej. Drzewko to podobne jest do trzmie-liny, ale listki ma grubsze, twardsze i wieczno-zielone. Napar piją dla pokrzepienia żołądka, pobudzenia trawienia, przeciw zawałom, przeciw opuchnięciu wątroby i śledziony'¹.

W kawiarniach egipskich opowiadano arabską legendę o tym, jak w Etiopii pewien pasterz zauważył, że kozy, które zjadły jagody krzewu kawowego, nie śpią, lecz całą noc baraszkują i skaczą. Pasterz opowiedział o tym mulle; ten postanowił na sobie wypróbować działanie jagód, aby nie zasypiać w meczecie. Doświadczenie udało się. Drzewo kawowe rośnie w Abisynii i w kraju Kaffa.

Najlepszą kawę z całej Arabii zwożono do portu

Mokka, a stamtąd okrętami rozwożono ją po całym świecie. Obecnie największym dostawcą kawy na rynek światowy jest Brazylia.

Z początku lekarze występowali przeciwko „tureckiemu napojowi", przeciw „okropnej namiętności, tyrańskiemu nawykowi" picia kawy. Twierdzili, że kawa skraca życie. Przytaczali przykłady, że francuski minister Colbert przepalił sobie żołądek pijąc kawę przy pracy nocnej, że pewna księżniczka zmarła z powodu picia kawy, która w jej żołądku wytworzyła setkę wrzodów, że pewien flamandzki gubernator od kawy dostał na ręce raka itp.

Pierwszą kawiarnię w Londynie otworzył pewien Grek w 1652 roku. Anglikom kawa bardzo zasmakowała i po kilku latach można było naliczyć w Londynie do trzech tysięcy kawiarń. Kawiarnie stały się jakby społecznymi instytucjami. Mężczyźni różnych zawodów l z różnych partii politycznych bywali w „swoich" kawiarniach. Gdy szukano kogoś, pytano nie o jego adres, lecz do jakiej uczęszcza kawiarni: do „Greckiej", do „Tęczy" czy do „Trzech Latami". W kawiarniach dowiadywano się o ostatnich nowinach (gazet jeszcze wtedy nie było), omawiano zagadnienia polityczne, literackie, artystyczne. Tam udzielali porad lekarze i adwokaci, zawierano umowy handlowe. Kobiety do kawiarń nie chodziły.

Cudzoziemcy przybywający do Londynu dziwili się, jak ludzie posiadający własne mieszkania i rodziny mogą porzucać je i wysiadywać godzinami w zatłoczonym lokalu, przepełnionym dymem tytoniu. W kawiarniach przesiadywano do późna, nie bacząc na to. że chodzenie wieczorami nie

145    10 - Siadami Robinsona

1

Surinam, czyli Gujana Holenderska — kolonia holenderska w Ameryce Pld., sąsiadująca z Gujaną Francuską I Brytyjską.