57635 pdl1

wiają za faktem szerokiego niegdyś zasięgu występowania tego wątku wierzeniowego w naszej kulturze ludowej.

Na zakończenie niniejszej ogólnej charakterystyki wierzeń demonicznych ludu polskiego przytoczyć jeszcze można dość szczególny fakt występowania rudymentalnego wątku wiary w nadprzyrodzoną moc sprawczą dawnego bożka słowiańskiego. We wzmiankowanych powyżej „Podaniach z ziemi szczecińskiej" odnotowana została następująca opowieść o bożku lubowskim Bel-buku: „Przed tysiącem lat na wzgórzu osady Lubawa stał słowiański bożek Belbuk. któremu Słowianie składali ofiary. W czasie wyprawy biskupa Ottona z Bamberga na Pomorze i w czasie nawracania Pomorzan na wiarę chrześcijańską został Belbuk wydobyty z ziemi i zatopiony w jeziorze Lubiewo, gdzie przeleżał około 1000 lat. W roku 1925 rybacy, łowiąc ryby siecią na jeziorze, zaczepili o posąg i nie chcąc zniszczyć sieci, wydobyli go na brzeg. Niemcy, widząc posąg słowiańskiego bożka, nie chcieli go zabrać do muzeum i zostawili go w ogrodzie pewnego gospodarza nad brzegiem jeziora. Po wyzwoleniu tych ziem przez Polskę Belbuk znalazł się w ogrodzie domu zamieszkanego przez osadnika polskiego. Człowiek ten miał wykopać posąg i porzucił go pod płotem. Tak dziwnie się złożyło, że gospodarz ten powiesił się. Obecnie posążek Belbuka łubowskiego znajduje się w muzeum w Szczecinie, gdzie zajmuje honorowe miejsce" (s. 32).

Powyższe rozważania ogólne nad rodowodem, istotą i charakterem naszych rodzimych wyobrażeń demonicznych stanowią wprowadzenie do szczegółowej charakterystyki poszczególnych wątków tych wierzeń, co zawarte zostało w dalszych rozdziałach. Przegląd tych wątków wierzeniowych uporządkowany został według następującej zasady klasyfikacji strukturalnej: demony atmosferyczne, przyrodnicze i społeczne oraz zjawiska parademo-niczne. Temu układowi przyporządkowano kolejne rozdziały pracy.