66204 Obraz (645)

3. Budowa zdania

—    względu (granicy sytuacji) — pytania: pod jakim względem?, według / na podstawie czego?, co do czego?, z uwagi na co?;

—    miary (stopnia natężenia) — pytania: w jakim stopniu?, jak bardzo?, w jakiej mierze?;

—    przyczyny (okoliczności poprzedzających sytuację) — pytania: dlaczego?, z jakiego powodu?;

-— celu (okoliczności, które nastąpią po sytuacji) — pytania: po co?, w jakim celu?;

—    warunku (okoliczności koniecznych do zaistnienia sytuacji) — pytanie: pod jakim warunkiem?;

—• przyzwolenia (braku okoliczności sprzyjających zaistnieniu sytuacji) — pytanie: mimo czego?;

—    skutku (okoliczności będących rezultatem sytuacji) — pytanie: z jakim skutkiem?

Przykłady okolicznika miejsca:

Jestem obok.

Szedłem ulicą.

Przechodziłem przez tory.

Mieszkam u siostry.

Okoliczniki czasu obserwujemy w zdaniach:

Piszę od południa.

Pracuję nocami.

Debiutowałem jako dziecko.

Spotkanie odbędzie się w nocy.

Okoliczniki sposobu:

Gram z pamięci.

Spałem jak niemowlę.

Postępowałem przyjętym trybem.

Zachowywałem się odpowiednio do sytuacji.

Okolicznik akcesoryjny jest składnikiem zdania:

Stłukłem wazon niechcący, ale popielniczkę naumyślnie / z premedytacją. Okoliczniki względu są składnikami zdań:

Formalnie jestem studentem trzeciego roku.

Z uwagi na niski dochód rodziny przyznano mi stypendium.

Przykłady okoliczników miary obserwujemy w zdaniach:

Oceniałem go wysoko.

Byłem bardzo / niezwykle wyrozumiały.

455