70168 P1010223 (3)

_{t ma} znaczyć widmo, zjawa, duch powracającego zmarłego (le _n , Specjalista od folkloru rumuńskiego, Adrien Cremene, utrzymu-1'Ie nazwa nos/ćrat nie istnieje w języku rumuńskim. Jego zdaniem jest to zniekształcone słowo necurat. Oznacza ono dosłownie „nieczystego” i nadawane jest ogólnie złym duchom, których imienia nie chce się wymawiać¹'. Lecouteux twierdzi, że Bram Stoker posłużył się w Draculi również tą nazwą, mieszając cechy rozmaitych postaci wziętych z rumuńskich wierzeń ludowych: nosferau murony z Wołoszczyzny, s t r i g o V i s t a f i a'*. Dzięki filmowi Friedricha Wilhelma Murnaua (    - symfonia grozy), w któ

rym Max Schreck wcielił się w wampirycznego hrabiego¹'', oraz remakeowi

w

Wernera Herzoga z 1979 roku (Nosferatu - Phantom der Nachf, w polskiej wersji Nosferaru-wampir) z Klausem Kinskim w roli tytułowej imię Nosferatu stało się sławnym synonimem wampira.

Osobną kwestię stanowi wilkołak i jego związek z wampirem. Istnieje tradvcja łącząca ściśle wilkołaka i wampira. Cytowany przez Oskara Kolberga Jan Wagilewicz nie miał co do tego wątpliwości²⁰. Collin de Plancy utrzymuje, że Grecy swoje wampiry nazywają brukolakami- lub v r y k o -lakami²². Bruckner twierdzi, że „w i 1 k o ł a k za życia, staje się po śmierci wampirem; Grecy dzisiejsi wampira przezywają słowiańskim terminem wilkołaka - tak ściśle spajają się te wytwory fantazji demonologicznej”²³.

W upowszechnieniu pojęcia w dobie romantycznej istotny jest udział Puszkina. Przetłumaczył on, pod tytułem Pieśni zapadnych Słauńan, część utwo-

A. Cremene, La mythologie du uampire en Roumanie, Monaco 1981, s. 32-33.

C. Lecouteux, Histoire des rampires..., s. 93.

W roku 2000 powstał amerykańsko-brytyjski film w reżyserii E. Eliasa Mehrige, Cień wampira, " którym John Malkovich jako Murnau jedzie ze swą ekipą filmową do Słowacji, gdzie ma nakręcić ■Nosferatu. Główną rolę gra nieznany aktor o nazwisku Schreck (po niemiecku strach), który jest pra" dziwym wampirem (odtwarza go Willem Dafoe) i dlatego zdjęcia do filmu mają być kręcone wyłącznie w nocy, a nagrodą będzie wyssanie krwi z aktorki. Ten film o tworzeniu filmu zebrał do>ć p° chlebne opinie recenzentów, którzy zwrócili uwagę na nadrzędną, również wampiryczną metaforę filmu to dzieło sztuki wampiryzuje swego twórcę, gotowego na wszystko.

Utrzymuje on, że w narzeczu starobułgarskim obok „wampyra” „znajdujemy też [formę] inną- P‘¹ wpływem wierzeń przemiany w wilka powstałą: uukodlak" (Pokucie..., s. 206). Berwiński sądzi, podob nie jak K. W. Wójcicki, że u Słowian południowych „wilkołak znaczy upiora" (Studia..., s. 66).

Max Schreck jako hrabia Orlock w filmie Nosferatu -symfonia grozy (Nosferatu - Eine Symphonie des Grauens); reżyseria: Friedrich Wilhelm Murnau, produkcja: Niemcy 1922.

Ekspresjonistyczny obraz Murnaua b' i pierwszą filmową adaptacją wątków

zaczerpniętych

z Draculi Brama Stokera.