70277 P1170933

Jerzy Olczak 186 U]

oko Pomorskie, Słonowicc, po w. Świdwin) •. uzależniając jednak od badań • wykopaliskowych rozstrzygnięcie chronologii ich umocnień obronnych ¹

Nie dyskutując słuszności postawy badawczej eliminującej obecnie tak duży obszar jakim jest Pomorze (z wyjątkiem części nadodrzańskiej) z roz-

Ryc i. Zaiięg grodzisk kultury łużyckiej na terenie Polski 1 Niemieckiej Republiki Demokratyczne) (wg A. NieeiolowskieJ-WędzkieJ). Ryc. L. Pijał Fig. 1. La zonę de diffuslon des anclens castra de civillsatlon „lusacienne" en terri-toire de la Pologna et de la Rśpublkjue DśmocraUąue d'Allemagne (d'aorós A. Nie*

elołoweka-Nędtka) Detsln L Ftjał

ważań nad problematyką grodów kultury łużyckiej, pragniemy równocześnie zasygnalizować istnienie określonych przesłanek źródłowych, pod wpływem których postawa taka — jak się wydaje — będzie musiała ulec modyfikacji.

•

Teren Pomorza, a zwłaszcza obszar odpowiadający dzisiejszemu województwu koszalińskiemu (Pomorze Środkowe) należał do słabiej — z niewielkimi wyjątkami — rozpoznanych z punktu widzenia potrzeb studiów nad osadnictwem grodowym ludności kultury łuiydkiej oraz wczesnego średniowiecza ^H. Dlatego też w planie podjętych przez nas długoletnich badań nad kształtowaniem się osadnictwa grodowego na Pomorzu Środkowym, przede wszystkim we wczesnym średniowieczu, na czoło wysunięto pilną potrzebę przeprowadzenia pełnej inwentaryzacji i weryfikacji wszystkich obiektów obronnych, celem uzyskania wiarygodnych podstaw źródłowych dla dalszych studiów.

Zamierzenia te, w wyniku dziesięcioletnich (1061 - 1970) badań terenowych poprzedzanych pracami przygotowawczymi, zostały z powodzeniem zrealizowane •. W oparciu o wypracowaną metodykę postępowania uwzględniającą realne możliwości formalne i merytoryczne dla tego rodzaju przedsięwzięć ^l0, zweryfikowano z rezultatem pozytywnym niespełna 200 grodzisk i domniemanych grodzisk na około 300 publikowanych i archiwalnych informacji (różnej wartości dowodowej) o obiektach obronnych. Zdecydowana większość to grodziska wyłącznie z materiałem wczesnośredniowiecznym, część z materiałem późnośredniowiecznym oraz pewna grupa z materiałem „łużyckim”, a także „łużyckim" i wczesnośredniowiecznym. Tym ostatnim grodziskom chcemy poświęcić poniższe uwagi.

Materiały ..łużyckie” ¹¹ odkryto na 30 obiektach zarówno w warstwach

¹ Źródła archeologiczna, t. 1, 1066, s. 4, 5.

^I    Badania ta podjęła Katedra Archeologii Uniwersytetu im. Adama Mlcklewlcaa w Poznaniu przy współpracy oraz pomocy finansowej 'Wojewódzkiego Konserwatora Zabytków (Archeologicznych w Koszalinie. Objęto nimi 12 powiatów, na teranie zaś trzynastego (pow. Kołobrzeg) badania prowadził Zakład Archeologii Wielkopolski i (Pomorza 1HKM PAN w Poznaniu, pod kierownictwem dra Władysława Łosińskiego. Pragniemy w tyim miejscu serdecznie podziękować drowi W. Łosińskiemu /.u Iwńcawe •udostępnienie materiałów z tych badań. Por. też Źródła archeologiczna, t. 3 - III; J. Olczak. K. Sluchnlńskl. Sprawozdanie z badań weryfikacyjnych grodzisk prowadzonych na terenie powiatów szczecineóMego (1967 rj, bytowekiego (1908 r.) i «lau>lpihklO0o (1908 r.j, W: Sprawozdania z badań archeologicznych prog wodzonych na terenie woj. koszalińskiego w latach 1907 - 1068, Koszalin 1066, a. 106- 120.

¹⁹ Szczegółowsze omówienie metodyki badań aób. w: K. Sluchnlńskl. J. Olczak, F. Lachowicz, op. cit,, s. 02 -96; J. Olczak, K. Sluchnlńskl, ■ metodyki badań tondaiowo-weryfikacyjnych grodzisk. Sprawozdania Poznańskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk, (1067), nr l: TO, 1060, s. 63 - 56.

^II    Z uwagi na planowana publikację (wraz z katalogiem źródeł) obejmująca obok grodzisk wszystkie inne nowoodkryte ..łużyckie*' atanowMka na Pomorzu flrod-

1

[Por. np. W. Lega, Kultura Pomorza ws wczeanem średniowieczu na podstawie wykopalisk, Toruń 1930, s. 513, 832; J. Kos t r zc w¹ki, op. cit., s. 202, 316; A. Stallńskl, Najdawniejsze słowiańskie osiedla obronne w okolicach Szczecinka, Materiały Zachodnio-Pomorskie, t. VI. 1060, s. 214-217; K. Sluchnlńekl, J. Ol-r z a k, F. Lachowicz, Badania weryfikacyjne osiedli obronnych na terenie pow. Drawsko Pomorskie, województwo koszalińskie, t. VIII, 1062, s. 06, 07, 109, 116, 116. Starszą literaturę, w której wzmiankuje się o materiałach kultury łużyckiej / grodzisk na terenie woj. koszalińskiego, zebrano w pracy: J. Olczak, K Sluchnlńekl, Źródła archeologiczne do studiów nad wczesnośredniowiecznym osadnictwem grodowym na terenie województwa koszalińskiego, X. I, Poznań 1006; 1. II, 1966; t. III. 1970; 1 IV, w druku; dalsze w przygotowaniu. Dalej praca cytowana Jako Źródła archeolog leśne.

f j. Kostrzewskl, op. dt, s. 219; K. Sluchnlńekl, J. Olczak, F. La-e h o w i c z. op. cit., g. 06, 07.