76263 IMGX79 (2)

58 Z. KRASIŃSKI: IRYDION

rych wziąłeś życie — wolny od bezsennych nocy, razem arcykapłan i cezar, podobny starożytnym półbogom Nilu, słodkie dni pędzić będziesz wśród dymów aloesu i mirry⁸⁵, wśród tonów cytary i fletu. Gdzie spojrzysz, tam czołgać się będą niewolniki ciche i stopę wegniesz w ich karki czarne. Co zażądasz, stanie się twoim — co każesz ludziom zapomnieć, zapomną — co każesz pamiętać, zapamiętają — wielkie imiona przeszłości zgasną w obliczu twojego — a nie będzie już wtedy senatora lub prawnika, co by marząc o Rzeczypospolitej, śmiał przedrzeźniać twoją mitrę chaldejską ⁸⁰, natrząsać się z obwisłych rękawów wschodniej szaty twojej!

HELIOGABAL. Przemierzłe Kwiryty! ⁸⁷ — niby ich stara toga, ich fibule⁸⁸, ich tuniki piękniejsze! Mitro, słuchaj mojej przysięgi — obym nigdy do twoich promieni się nie dostał, oby geniusze nocy członki moje rozerwali, jeśli wszystkich bogów Rzymu, spętanych w łańcuchy, nie rzucę przed twoje ołtarze. Synu Amfilocha, co radzisz, uważam za dobre i pożyteczne — przez Baala i Astarota ⁸⁰, zburzymy to miasto — radź dalej tylko!

IRYDION. Każ potajemnie skarby* twoje wywieźć do Emezy — zabawiaj lud igrzyskami — pretorianów hojnymi datkami — a tymczasem ściągaj do miasta z legii win-delickich⁹⁰ zaciężne Goty, z nadreńskich zaciężne Che-

⁸⁵ aloes — wonne drzewo lub krzew, którego w starożytności używano do wyrobu kadzidła; mirra — żywica z balsamicznej rośliny, używana jako kadzidło.

⁸⁰ mitra chaldejska — nakrycie głowy kapłanów na Wschodzie.    '

⁸⁷    Kwiryci — urzędowa nazwa ludu rzymskiego; zob. Przyciski Autora [42].

⁸⁸    fibula — zob. Przypiski Autora [43].

⁸⁰ Astarot — Astarte, fenicka Wenus.

⁸⁰ legie windelickie — legie stacjonujące na terenie dzisiejszych południowych Niemiec.

ruski⁰¹ — w miarę jak będą przybywać, ja zapoznam się z nimi — matka nauczyła mnie dzikiej mowy północnych!

HELIOGABAL. Zapominasz o włoskich legiach stojących w Efezie, w Tarsus, w Pergamie, w Milecie⁰².

IRYDION- Wyszlij gońca do pretora Wariusa, by je zgromadził i najspieszniejszym pochodem udał się na Partów. Zajętych nad Kaspią przykrymi utarczki dojdzie wieść o tym, co się stało w Rzymie — wtedy jednych złowi nieprzyjaciel, drudzy się rozsypią, inni przybiegną połączyć się z nami i żyć z łask dworu twojego.

HELIOGABAL. Bitne to kohorty — pomyśl jeszcze — może niebezpiecznie?

IRYDION. Nie lękaj się nikogo po zniszczeniu Romy. Bezkarnie deptać można po ciele, z którego wyleciała dusza — a my samą duszę państwa, duszę świata wydrzem i żabi jem!

HELIOGABAL. A gdyby nas Aleksjan uprzedził tymczasem? Zamiejskie pretoriany szemrzą coraz bardziej i piosnki nucą o jego odwadze. Ulpian senat przeciągnie. Obudzą mnie w nocy, przerżną mi gardło...

IRYDION. Ty wprzódy wyrzeczesz nad nimi: Salve aeter-num °⁸. Tylko Eutychianowi nie zwierzaj się z niczym — przybierz zimną i spokojną postać — odwiedź Aleksjana i Mammeę '— a kiedy z nimi będziesz rozmawiał, niech słowa słodkimi, niech spojrzenia twoje łaskawymi będą. Uwierzą li czy nie, zawżdy to ich wstrzyma na czas jakiś od stanowczego działania.

HELIOGABAL. Uśmiechnijcie się, bogi! Mitro, rozjaśnij zasępione czoło! Wenero, matko lubieżności, połóż się na

⁹¹    Cheruskowie — plemię germańskie.

⁹²    Tarsus, Per gam, Milet — starożytne bogate miasta w Azji Mniejszej.

⁹⁸ Salve aeternum — Żegnaj na wieki; zob. Przypiski Autora [44].

14

Bibl. Nar. Ser. I, Nr 42 (Z. Krasiński: Irydion)