9428
6501 djvu

MIK.SN IE GŁADKIE 145

ste, gdyż wskutek drażnienia nerwu motorycznego następuje zawsze skurcz, lub zjawiska złożone ze skurczów; wpływ unerwienia można wykluczyć przy pomocy kurary, nie szkodząc tern mięśniowi. Inaczej ma się rzecz w mięśniach gładkich : tu mamy do czynienia z narządami bardziej złożonymi. Unerwienie jest co najmniej podwójne: jedne włókna wywołujące skurcz, drugie rozluźniające; trucizny, działającej jak kurara na zakończenia nerwów ruchowych w mięśniach gładkich, nie znamy; możemy co najwyżej porazić nerwy układu błędnego atropiną, lub zarazem i współczulne nikotyną. Jest jednak bardzo prawdopodobnem, że zabieg taki— zazwyczaj używa się 1% roztworu atropiny — działa i na mięśnie same.

Klasyczne badania nad mięśniami gładkimi Ficka, Biedermanna i Pawłowa odnosiły się do adduktorów małży, mianowicie jednego z mięśni szczeżuji: Pawłów, drażniąc je pośrednio wykazał, że podrażnienie elektryczne jednego nerwu wywołuje skurcz, drugiego rozluźnienie adduktorów. Mięśnie gładkie małży odosobnione pozostają w skróceniu, którego bez zatrucia usunąć nie możemy; dlatego do badań nad ruchami mięśni gładkich używano tętniącego moczowodu kręgowców (Engelmann). W ostatnich czasach używa się do doświadczeń mięśnia retractor penis konia lub psa, adduktorów różnych małży, szczególnie rodzaju ostrea, pecten, vtnns, i cardium, wciągacza ryja wielkiego robaka morskiego (sipunculus) mięśni podłużnych z woru mięśniowoskórnego robaków, mianowicie pijawki oraz dżdżownicy. Bardzo często używanym preparatem jest wycięty z żołądka żaby pierścień, zawierający w jednym kierunku biegnące pasma komórek i podobnie preparowany przełyk ropuchy, kury i wielkiego ślimaka morskiego, rodzaju aplysia, wreszcie całe pęcherze moczowe, których ruchy zapisuje się manometrem.

Większą musimy przywiązywać wagę do doświadczeń, wykonanych na mięśniach niezatrutych, ponieważ w oddziaływaniu ich na podniety udziału nerwów nigdy na pewno wykluczyć nie można, nadto gdy wykonywamy doświadczenia na mięśniu normalnym, warunki są bardziej zbliżone do tych, wśród których powstaje skurcz, gdy zwierzę normalne używa swych mięśni.

O właściwościach mechanicznych mięśni gładkich nie da się wiele powiedzieć: trudno oddzielić siłę skurczu mięśnia od samej

’) Mięsień przedni szczeżuji składa się z włókien gładkich i prążkowanych.

Fizyologia człowieka.

10