94282301 djvu

NERWY OBWODOWE 203

Kwasy mineralne, jako bodźce, muszą bvć używane w znacznie większych zgęszczeniach, tak według Eckhardta kwas azotowy działa tylko w rozczynie 11%, a jako wyższa granica zgę-szczenia 20% ; kwas zaś siarkowy podrażnia nerw dopiero w rozczynie 60%. Inne kwasy również mogą wywoływać podrażnienie nerwów, lecz w rozmaitych stopniach zgęszczenia.

Sole ciężkich metali, z wyjątkiem azotanu srebrowego, zwykle zabijają nerw bez poprzedniego podrażnienia. Jednak pod tym względem istnieją jeszcze pewne wątpliwości, które do dziś dnia nie są wyjaśnione.

Z substancji organicznych mocznik podrażnia nerw tylko w roz-czynach zgęszczonych; podobnież działa cukier i gliceryna. Wyskok wogóle wywiera bardzo słaby wpływ na nerwy. Jednak już Humboldtowi udawało się niekiedy obserwować skurcz, a Eckhardt wykazał, że skurcze występują nawet dość często, jeżeli używamy wyskoku zgęszezonego od 80--90%. Podrażnienia nerwów mogą również wywołać mniej więcej zgęszczone rozczyn żółci lub kwasów żółciowych.

Wszystkie te doświadczenia przeważnie były dokonywane na nerwach ruchowych, jakkolwiek istnieją także spostrzeżenia i na nerwach dośrodkowych, jak np. doświadczenia Eckhardta, w których autor zapomocą chemicznych podrażnień nerwów dośrodkowych lub korzonków tylnych wywoływał odruchy. Działanie na nerwy dośrodkowe nieco bliżej zbadał Sieczenow i wykazał, że wodnik potasu, sodu, zgęszczone kwasy i rozczyny soli obojętnych tylko w pierwszej chwili działania wywołują odruchy, w dalszem zaś działaniu je tamują.

W każdym więc razie stwierdzono, że tak dośrodkowe jak odśrodkowe nerwy wobec środków chemicznych zachowują się zupełnie jednakowo.

Pobudliwość rozmaitych nerwów i rozmaitych miejsc tego samego

nerwu.

Ponieważ nerwy, jak widzieliśmy, kończą się w rozmaitych narządach i o stanie czynnym nerwów sądzimy na podstawie czynności tych narządów, przeto podczas badań pobudliwości rozmaitych nerwów musielibyśmy brać w rachubę i porównywać z sobą czynności tych narządów. Wobec tego, że czynności te są bardzo rozmaite, jak np. skurcz mięśni, czynność gruczołów, czynność ośrod-