94285401 djvu

334 ADOLF BECK

nie, które powstaje z czuć czyli wrażeń świadomych. Czucie powstaje wskutek zadziałania podniety na pewne części kory mózgowej drogą zmysłów i ich odpowiednich nerwów. Z czucia powstają wyobrażenia wtedy, gdy one kilkakrotnie i dość często są w korze wywoływane i tam pozostawiają stały ślad (działanie następowe, — Eindruck). Działanie to powoduje powstanie obrazu pamięciowego, który jest tern wyraźniejszy, im częściej był wywoływany. Nagromadzenie wielkiej liczby takich obrazów pamięciowych tworzy ezęść tego, co nazywamy doświadczeniem.

Wyobrażenie jestto wywołanie obrazu pamięciowego przez jakąś podnietę. Podnieta ta może być wynikiem podrażnienia narządu zmysłowego, skąd po nerwie dośrodkowym dochodzi do ośrodka zmysłowego, mogą jednak przy dalszym rozwoju czynności psychicznych wyobrażenia nawzajem działać na siebie jako impuls i jedne drugie wywoływać. W ten sposób powstaje proces, który nazywamy myśleniem. Prawdopodobnie impulsy owe wzajemnie rozchodzą się po niezliczonych włóknach kcjarzennych w najrozmaitszych kierunkach, od jednego ośrodka kory mózgowej do innych i powodują w ten sposób kojarzenie myśli. Niewątpliwie przy tern rozchodzeniu się stanów czynnych występują także równocześnie i procesy hamowania tak, że te stany czynne przechodzą tylko przez ograniczoną liczbę szlaków do odpowiednich ośrodków, a nie rozszerzają się w nieładzie po wszystkich ośrodkach. Gdyby tego ograniczenia nie było, nie byłoby możności logicznego myślenia. Nie jest wykluczone, że pewne objawy chorób umysłowych, jak urojenia, gonitwa myśli polegają właśnie na niedostatecznem hamowaniu stanów czynnych w zakresie dróg asocyacyjnych. Przerwanie tych dróg upośledza w wyższym stopniu zdolność myślenia. Suma wszyst-kich obrazów pamięciowych i wyobrażeń nagromadzonych przez doświadczenie tworzy treść naszej pamięci.

Jeżeli podnieta dosięgnie ośrodków motorycznych i wywoła w nich stan czynny, wtedy wyrazi się on we formie impulsu odśrodkowego, jako wyładowanie woli, najczęściej w postaci ruchu dowolnego. Na to wyładowanie ma wpływ stan, w jakim się znajdują w danej chwili wszystkie ośrodki kory mózgowej; toteż ruch dowolny jest co do istoty swojej o wiele bardziej skomplikowan3^r niż odruch. W przeciwstawieniu do odruchów nie zawsze można wskazać, czy dany ruch dowolny poprzedziła bezpośrednio jakaś podnieta zewnętrzna; owszem stale działające podniety zewnętrzne