94285001 djvu

330

ADOLF BECK

mienia słyszanych słów pozostaje nienaruszoną. Mięśnie służące do artykulacyi mowy nie są porażone, gdyż chory taki może nimi się posługiwać do wykonywania innych funkcyi n. p. mimiki, żucia, połykania, nawet może dmuchać, gwizdać, śpiewać. Nie może tylko wykonywać tych skomplikowanych ruchów, ktoreby się złożyły w regularne dźwięki artykułowane słów. Powstaje u niego wyobrażenie mowy, sam jednak wyobrażenia udzielić nie może otoczeniu. nie może sam mówić ani powtarzać słyszanych i dobrze rozumianych słów, słowem jestto znowu szczególna forma duchowego porażenia narzędzi mowy.

Ośrodek sensoryczny i ośrodek motoryczny mowy są ze sobą złączone włóknami nerwowemi, utrzymującemi ścisły związek między nimi. Włókna te przechodzą wzdłuż t. zw. wyspy (insula) od tj łu ku przodowi, być może nietylko w białej substancyi tej okolicy, lecz także w korze samej. Jeżeli to połączenie ulegnie przez sprawę chorobową przerwie, powstaje t. zw. parafazya. Chory taki zarówno przy dowolnem mówieniu, jak i powtarzaniu słyszanych słów mówi co innego, niż chce. Słysząc zaś sam własne słowa, wie o tem i okazuje, że źle mówi, nie może jednak połączyć zgodnie wyobrażenia sensorycznego danego słowa z potrzebnem do wy-pcrwiedzenia go wyobrażeniem motorycznem.

Zmiany chorobowe mowy po zniszczeniach kory mózgowej bywają często o wiele bardziej skomplikowane niż tu przedstawiono, co nas zmusza do przyjęcia, że oprócz wymienionych dwóch ośrodków mowy znajdują się w korze mózgowej (lewej półkuli) jeszcze inne ośrodki z tamtymi w ścisłym związku pozostające.

Ośrodki mow\ sa w związku nietylko z drogam; i ośrodkami słuchowymi ale także i z wzrokowymi i dotykowymi. Wyobrażenie słowa powstaje bowiem nietylko ‘pod wpływem słuchu, ale także pod wpływem wrażeń wzrokowych, szczególnie wyobrażenie słowa czytanego. Analogicznie do ośrodka słuchowego mowy istnieje taki ośrodek wzrokowy, którego zniszczenie sprawia, że chory nie może nazwać widzianych przedmiotów, a może to uczynić, gdy ktoś słowo dane wypowie lub gdy ten przedmiot pozna przez dotyk. Zniszczenie tego ośrodka, albo przerwanie dróg łączących ten ośrodek z innymi ośrodkami mowy, pociągnie też najczęściej ze sobą niemożność czytania (alexic . (Ośrodek czytania ryc. 113). Obrazy wzrokowe liter nie wywołują wtedy przez kojarzenie odpowiednich obrazów pamięciowych tych słów, które one składają. Mozę się to tyczyć nietylko liter ale n. p. także cyfr lub nut muzycznych.

Wreszcie jakc analogiczny do motorycznego ośrodka mowy znamy ośrodek motoryczny pisania, którego zniszczenie powoduje utratę zdolności pisania fagr opina). Ośrodek ten leży obok ośrodka psychomotorycznego kończyny górnej.