94282501 djvu

FIZYOLOGIA RUCHÓW 405

mnego stosunku różnych części ciała, punkt ten ulega znacznym przesunięciom: przy pozycyi np., odpowiadającej skoczkowi biorącemu przeszkodę, D e m e n y znalazł go o 109 mm wprzód i 138 mm. wyżej w porównaniu z położeniem w postawie stojącej.

Postawa stojąca.

Badano dotąd najczęściej postawę stojącą symetryczną z piętami spojonemi i kolanami prostemi, lecz zarazem „wygodną⁴⁴ t. j. wymagającą możliwie mało pracy mięśniowej. W postawie takiej zachowujemy równowagę, jeśli rzut środka ciężkości pada w granicach figury, jaką dają zewnętrzne kontury obu stóp, połączone z przodu i z tyłu stycznemi. Do utrzymania ciała w tej pozycyi, według przyjętej dawniej dość powszechnie teoryi anatoma Meyera, wystarczałaby wytrzymałość więzadeł i pewne właściwości budowy stawów kolanowych i skokowych. W rzeczywistości jednak nawet tę „wygodną⁴⁴ pozycyę utrzymujemy tylko pracą licznych mięśni, a przedewszystkiem mm. łydkowych (w których też najrychlej czujemy znużenie po dłuższem staniu), biodrowo-lędźwiowych, wyprost-nych grzbietu i karkowych. Ze wykonywamy przy staniu pracę mięśniową, dowodzi już choćby fakt zwiększonej w tej pozycyi wymiany gazów (absorbcyi tlenu i wydzielania dwutlenku węgla). Czynność zaś wymienionych mięśni jest niewątpliwa na podstawie oglądania i obmacywania mięśni (patrz wyżej), wreszcie na podstawie rozważenia pozycyi środka ciężkości ciała, jak również środków ciężkości poszczególnych członków (na zwłokach, Braune i Fischer).

Przechodząc do roli poszczególnych grup mięśniowych, pomijamy mm. karku i grzbietu, o których mówiliśmy już wyżej. Co do mm. biodrowo-lędźwiowych, zapobiegają one opadnięciu tułowia wraz z miednicą wstecz około osi czołowej, przechodzącej przez oba stawy biodrowe, gdyż środek ciężkości górnej części ciała leży nieco ku tyłowi wobec tej osi. Mięśnie łydkowe znów zapobiegają opadnięciu całego ciała wprzód: nogi bowiem, a zwłaszcza podudzia, są dość silnie nachylone ku przodowi.

Znacznie więcej pracy mięśniowej wymaga sztywna postawa wojskowa (baczna): środek ciężkości jeszcze bardziej przesuwa się ku przodowi, a prócz wymienionych mięśni wybitnie pracują także grupy ich antagonistów. Przeciwnie, postawa przybierana przez żołnierza na rozkaz: „spocznij⁴⁴, jest mniej nużącą, niż opisana wyżej