94285501 djvu

FIZYOLOGIA NARZĄDU WZROKU    535

Linia, która łączy punkt obrotowy z przedmiotem (z punktem przedmiotowym), a przedłużona dochodzi do środka siatkówki nazywa się linią spojrzeniową. Linie spojrzeniowe obu oczu wyznaczają płaszczyznę spojrzenia.

W ustawieniu gałek ocznych rozróżniamy trzy następujące położenia zasadnicze: 1) położenie pierwszorzędne, przy którem linie spojrzeniowe są równoległe i leżą w płaszczyźnie poziomej; 2) położenia drugorzędne, w które oczy przechodzą przez obrót albo dookoła osi poprzecznej, przyczem obie równoległe linie spojrzeniowe mogą być wzniesione ku górze lub obniżone ku dołowi, albo dookoła osi pionowej, przyczem obie gałki zwracają się w prawo lub w lewo. Mówiąc o każdem oku z osobna, nazywamy zwrot ku skroni abdukcyą, a ku nosowi addukcyą. 3) Położenia trzeciorzędne, do których oczy dochodzą przez równoczesny obrót dookoła osi pionowej i poprzecznej. Położenia te polegają na zwrocie obu równoległych linii spojrzeniowych ku górze i w prawo, ku górze i w lewo, ku dołowi w prawo, lub wreszcie ku dołowi w lewo. Z tymi zwrotami łączy się zawsze mierne skręcenie gałek ocznych dookoła osi strzałkowej (torsio oculi). Samoistne okręcanie takie zdarza się tylko wyjątkowo, mianowicie przy pochyleniu głowy ku jednemu z barków. Jeśli przy skręceniu gałki ocznej pionowa średnica rogówki górnym swym końcem pochyla się ku skroni, powiadamy, że nastąpiło skręcenie gałki na zewnątrz, jeśli zaś górny koniec tej średnicy pochyla się ku nosowi, to nazywamy to skręceniem oka na wewnątrz. We wszystkich wyżej wymienionych ruchach i wyni-kłycah z tych ruchów położeniach obie linie spojrzeniowe zachowują zawsze kierunek równoległy. Prócz tego istnieją jeszcze ruchy zbieżne. Pod wpływem tych ruchów oczy ustawiają się w ten sposób, że linie spojrzeniowe przecinają się w punkcie bliżej lub dalej przed oczyma położonym, a przez ruch przeciwny, rozbieżny mogą znowu wrócić do położenia równoległego. Rozróżniamy ruchy zbieżne symetryczne, jeżeli punkt przecięcia obu linii leży w płaszczyźnie środkowej, gdyż w tym wypadku obie osie widzenia o jednaki kąt odchylają się ku nosowi, i ruchy zbieżne niesymetryczne, gdzie punkt przecięcia obu osi widzenia leży na prawo lub na lewo przed osobą patrzącą, lub nawet w miejscu odpowiadającem trzeciorzędnemu położeniu gałek ocznych. Niesymetryczny ruch zbieżny jest męczący i przykry, to też, aby go uniknąć, chętnie wykonywamy zastępczy ruch głową, zwracając twarz w prawo i w lewo tak.