94281801 djvu

598 FK. NOWOTNY

wszystkie te elastyczne włókienka, których tony własne odpowiadają pojedynczym tonom wywołującym dźwięk, wrażenia te pojedyncze dochodzą do naszej percepcyi równocześnie i oddzielnie, co odpowiada zdolności naszej do analizy dźwięków. Topograficznie podział jest ten, iż włókna skrętu podstawowego odpowiadałyby tonom wysokim i najwyższym, włókna szczytu ślimaka tonom niskim. Drgania membrana basilaris wywołują dyslokacyę komórek włosowych ku górze, i w ten sposób przychodzi do zetknięcia się włosków z dolną powierzchnią membrana tectoria, normalnie zaś ta ostatnia ma być przedzieloną od włosków wązkim rąbkiem.

Ilość włókien ma wynosić według Retziusa 24000. Zdolność nasza słuchowa obejmuje tony o drganiach od 12 do 24000. Pod tym względem anatomiczna budowa membrana basilaris byłaby zupełnie w zgodzie z teoryą Helmholtza. W błonie, w której napięcie w kierunku podłużnym jest nieznaczne, wobec napięcia w kierunku poprzecznym, zachowują się włókna promieniste jak system napiętych strun, błoniaste zaś ich połączenie ma za zadanie oprzeć się uciskowi płynu; każda struna może drgać niezależnie od innych.

Tony używane przeciętnie w muzyce mają częstości w granicach od 40 do 4700 drgań, t. j. obejmują one 7 oktaw. Wedle badań Helmholtza byłaby wystarczającą ilość 4200 resonatorów dla siedmiu oktaw instrumentów muzykalnych, wypadałoby więc 600 resonatorów na jedną oktawę, byłaby to ilość dostateczna, by nawet drobne ułamki tonów można było odróżnić. Do tego przejmuje jeszcze Helmholtz 300 resonatorów dla tonów nieużywanych w muzyce. Jeśli weźmiemy pod uwagę, że ilość włókien elastycznych ma dochodzić do 24000, przewyższałaby więc ona wielokrotnie postulat co do liczby podanej przez Helmholtza. Zdolność różniczkowania wysokości tonów posiada ucho nasze w wybitnym stopniu. Zdolność oznaczania i różniczkowania wysokości tonów jest tem wybitniejszą, im więcej ucho jest muzykalnie wyszkolone. Najwyraźniej występuje zdolność ta w skali od al do r/7, przy tonach bardzo wysokich i bardzo niskich zdolność ta się zmniejsza tak, że przy c V może dochodzić do 100 drgań.

Wedle Helmholtza każdy ton wywołuje drgania nie pojedynczego włókienka. lecz także i drgania włókienek sąsiednich, czyli ograniczonej grupy włókienek. Tem tłómaczy Helmholtz występowanie dudnienia (Schwebungen). Przy równoczesnem brzmię-