bolsche006401 djvu

64

lecz zawsze wiążą się z jakimś szeregiem zjawisk. Płuco Ceratodusa przy dokładniejszem rozpatrzeniu okazuje się przekształceniem pewnego organu, właściwego rybom, mianowicie tak zwanego pęcherza pławnego. Pęcherz pławny jestto w organizmie ryby umieszczony rodzaj balonu, wypełnionego powietrzem. Zrazu służył tylko nato, by ciężar ryby w wodzie zmniejszać, utrzymywać równowagę między ciężarem wody a ciężarem ryby. Był on niezbędnym przyrządem do podnoszenia się w górę i opuszczania na dół, w tym celu zaś musiał posiadać regulującą ilość powietrza klapę. U wielu ryb był on połączony z ustami i kiszką, dla łykania i wypluwania powietrza. Stąd wytworzyło się płuco.

Minóg, przedstawiciel prastarej grupy ryb, stanowiącej przejście od lancetnika do .    żrrlacza.

Pęcherzyk przy przewodzie pokarmowym, dowolnie napełniany powietrzem i opróżniany, spożytkowano dla zasilania żył jego ściany tlenem, i tym sposobem utworzył się przyrząd, zastępujący skrzela w razie potrzeby. W dalszym ciągu stary pęcherzyk pławny przekształcił się na zupełne płuco; skrzela mogły zaniknąć, pozostając już tylko organem szczątkowym u embrjona — i powstało zwierzę lądowe.