' 32 / Barbara Murawska
pod uwagę, że jeśli rodzic napisze, że nie chce tej czy innej nauczycielki, to już mówiłam o tym, to wiadomo, że jest uwzględnione, ale ma prawo też, żeby zapisać, że nie chce, żeby dziecko chodziło z Jasiem Kowalskim. I ta prośba jest uwzględniona.
Pozostałe szkoły stosują kryteria mieszane. Dyrektorzy twierdzą, że decyduje i rejon zamieszkania, i prośby rodziców, i praca rodziców, która wiąże się ze zmianowością w szkole. Także fakt chodzenia z daną grupą do przedszkola lub szkolnej „zerówki”. Kryterium przydziału do klasy może być również profilowanie klas}'. Rodzice mogą dokonać wyboru języka ~ twierdzi jeden z dyrektorów. Klasy są podzielone ze względu na język obcy angielski lub niemiecki. Ponadto jest klasa o poszerzonym programie wf.
Pojawiło się również w jednej ze szkół miejskich najbardziej jawne kryterium segregaeyjne. Jest nim „samo życie”, jak cynicznie powiedział dyrektor. Wie robimy w szkole gett, ale samo życie dzieli dzieci tzn. istnieją klasy językowe, w których rodzice dopłacają za naukę języka, informatyczne, w których rodzice muszą zgłosić chęć zapisania dziecka na informatykę, oraz klasa „c” - dla dzieci, których rodzice nie interesują się zbytnio tym, co się dzieje z dzieckiem.
Wśród badanych szkół były również takie, które prowadzą klasy integracyjne. Rekrutacja .uczniów do tych oddziałów odbywa się według ustalonych procedur, z uwzględnieniem przede wszystkim liczby oraz potrzeb dzieci specjalnej troski. Pozostałe dzieci do tych oddziałów przyjmowane są po konsultacji z rodzicami.
Deklarowane przez dyrektorów kryteria i procedury podziału uczniów na oddziały klasowe prowadzą w sposób mniej lub bardziej zamierzony do pojawienia się zjawiska segregacji wewnątrz-szkolnej.
Przejdźmy do przedstawienia oszacowań natężenia segregacji wew-nątrzszkolnych. Średnia wskaźnika segregacji w szkołach miejskich wyniosła 9,6%, w szkołach wiejskich 3,2%. W przywoływanych już w tym raporcie badaniach segregacji w gimnazjach- średnia wskaźnika segregacji w gimnazjach miejskich wynosiła 21%, w wiejskich -14% (Dolata 2002). W szkołach warszawskich'siła efektu segregacji wynosiła 8% (Murawska 2003).
W referowanych badaniach istotny statystycznie efekt segregacji zanotowano w ośmiu szkołach miejskich i w żadnej wiejskiej..
Szkoły z istotnym efektem segregacji to:
SP |
Wskaźnik segregacji |
SP 02 |
40 |
SP 15 |
28 |
SP 10 |
19 |
SP 16 |
16 |
SP 07 |
14 |
SP 06 |
13 |
SPOI |
9 |
SP 17 |
6 |
W szkole tej efekt segregacji jest najwyższy spośród wszystkich badanych szkół. Wskaźnik segregacji wewnątrzszkolnej wynosi 40%. Rozkład wykształcenia rodziców w dwóch klasach przedstawia tabela 6.
Charakterystyka oddziałów klasy pierwszej SP 02
Oddział |
Procent uczniów spoza rejonu |
Średnia wskaźnika SES |
A |
37 |
5,8 |
B |
21 |
3,8 |
Klasa A to wyraźnie klasa uprzywilejowana. Przyjęto do niej więcej uczniów spoza rejonu, co być może przyczyniło się do znacznego podwyższenia średniej statusu społecznego. Ta średnia jest wyższa w klasie A aż o dwa punkty niż w klasie B. Z wywiadu z dyrektorem szkoły wynika, że klasy te różnią się warunkami pracy;-Klasa A cho-. dzi na zmianę poranną,, klasa B jest klasą popołudniową. Podział na