228 (42)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©WydawnictwoWAM. Kraków2005

~1 228

SYSTEMY EZOTERYCZNE DOGONÓWI BAMBARA

nego ciała gozu nawa, duszy kikinu say oraz odpowiedniej porcji mocy życiowej nyama, obecnej we krwi. Śmierć jest utratą nyamy przez ciało i odejściem, po przechwyceniu jej części kikinu say do świata duchowego. Pierwsi ludzie jednak tak nic umierali. Kiedy się starzeli, dusza opuszczała ciało i przeistaczała się w ducha Yeban żyjącego pod ziemią. Ciało jednak nadal kontynuowało swój byt, gdyż tkwiła w nim moc nyama (prawdopodobnie dlatego Dogoni balsamują ciała ludzi o wielkiej nyamie), i we właściwym czasie udawało się do jaskini, by przybrać postać węża. Od momentu przemiany w węża przodkowie nie mogli zamienić z żyjącymi ani słowa, ani utrzymywać z nimi kontaktów, gdyż staliby się nieczyści, posługiwali się więc sobie tylko znanym niebiańskim językiem sigi So. Jednak kontakt z ludźmi nie został całkowicie przerwany, każdej nocy węże wędrowały z jaskiń do ludzkich siedzib i pod wielkie drzewa, by się żywić zostawianymi dla nich ofiarami.

Sytuacja zmieniła się wraz z niewłaściwą przemianą Dyongu Seru, której towarzyszyło użycie zwykłego języka w sytuacji sakralnej (lub, w innej wersji, wykorzystanie wyuczonego od zmarłych języka Sigiso w świeckich celach przez nieświadomego zakazu młodzieńca). W efekcie ciało przodka utraciło nyamę i rozłożyło się, nie mógł więc wracać do świata ludzi. Jednocześnie jego dusza nic stała się duchem Yeban, lecz pozostała w pobliżu żywych strasząc ich i czerpiąc ich nyamę. Na szczęście okazało się, że w momencie śmierci węża jedna z kobiet urodziła dziecko. Było ono czerwone na znak wypełnienia mocą nyama i nakrapiane jak wąż. Ponieważ dziecko ustawicznie płakało, rodzice udali się do wy-