72 (161)

RELIGIE CZARNEJ AFRYKI ©WydawnictwoWAM. Kraków 2005

SYSTEMY RELIGIJNE LUDÓW ZBIERAC7.0-L0WIECKICI I

unikalnymi językami wykorzystującymi tzw. „mlaski”, czyli specyficzne dźwięki wydawane przez klaśnięcia językiem o podniebienie lub zęby¹. Zarówno język, konstytucja fizyczna, jak i zbieracki i łowiecki charakter ich kultury pozwalają zasadnie uznawać ich za relikty paleolitycznego osadnictwa Afryki. Ślady pobytu Buszmenów w południowej Afryce potwierdzono od co najmniej 2300 p.n.e., co niektórzy badacze cofają nawet do X tysiąclecia p.n.e., wskazując na odkrywane malowidła i ryty naskalne, pochodzące z ostatnich kilku tysięcy lat, których tematyka jest zgodna ze współczesnymi wierzeniami Buszmenów (np. przedstawienia lu-dzi-antylop, tańca rytualnego w zgiętej pozycji i puszczania krwi z nosa). Kontynuacja tematów malarskich z głębokiej przeszłości pokazuje, że, podobnie jak u Aborygenów w Australii, mamy do czynienia z historią długiego trwania, wierzeniami nie zmieniającymi się nawet przez tysiąclecia. Ponieważ khoisańskie idee religijne mogą dzięki temu należeć do najstarszej warstwy na kontynencie afrykańskim, trzeba je rozpatrzyć bardziej szczegółowo.

Stary Lud

Najistotniejsze dla zrozumienia religii jest pojęcie czasu mitycznego, kiedy to dokonuje się uformo-

1

W dalszej części rozdziału mlaski oznaczone są przez znaki: / (dźwięk cmoknięcia przy języku przyłożonym do zębów). // (głośne klaśnięcie końcem języka o podniebienie, podobne do naśladowania biegu konia), ! (klaśnięcie językiem o podniebienie z nadętymi policzkami, przypominające dźwięk korka wyciąganego z butelki) oraz $ (dźwięk pośredni między //a !).