22

Henn k Kasza

2.2. Eślpory fi zbiorniki zaporowe w Polsce

W naszym kraju, jak juz wcześniej podano, znajduje się 69 wielkich zapór. Są one znacznie niższe niż te największe zapory świata - tylko 3 zapory mają wysokość 60 i więcej metrów (Solina - 82 m. Pilchowice - 69 m, Czorsztyn-Nicdzica 60 m). Tworzą one zbiorniki, których pojemność określana jest w min m\ a nie jak w tamtych w km³. W kraju mamy 42 zapory o wysokości powyżej 15 metrów (tab. 2.4). Rozmieszczenie najwyższych zapór w Polsce (zapory o wysokości 15 i więcej metrów) jest nierównomierne. Najwięcej znajduje się ich na południu. Wynika to z faktu istnienia w dolinach rzek oraz potoków karpackich i sudeckich warunków geologicznych, hydrologicznych sprzyjających powstawaniu takich budowli hydrotechnicznych. Wyszczególnione w tabeli 2.4 zapory tworzą 41 zbiorników (Frydman jest zaporą boczną zbiornika Czorsztyn-Niedzica). W tabelarycznym zestawieniu nie zostały uwzględnione zbiorniki, których zapory, pomimo pokaźnej powierzchni lub pojemności, były niższe. Nie zawsze wielki pod względem powierzchni i pojemności zbiornik posiada wielką (wysoką) zaporę i odwrotnie.

Uwzględniając dane z publikacji Depczyńskiego (2005) oraz fakt, że 20 maja 2005 r. został przekazany do wstępnej eksploatacji zbiornik Wióry na rzece Świślinie, a 25 sierpnia tego samego roku przekazano do próbnego piętrzenia zbiornik wyrobiskowy Kuźnica Waręźyńska (www.17gw.gliwice.pl), w naszym kraju istnieje 99 (94 + 5) „większych sztucznych zbiorników wodnych". W przytoczonej ilości uwzględniono zbiorniki o pojemności całkowitej większej niż 2 min m³ (rys. 2.3).

W liczbie określającej ilość sztucznych zbiorników wodnych, cytowany autor umieścił 5 tzw. „suchych** (zob. tabela 2.8), piętrzących wodę w okresie wysokich wezbrań i powodzi. Zbiorniki te nie zostały zaznaczone na rysunku 2.3.

Odsyłam zainteresowanych do zawartej w pracy Depczyńskiego (2005) tabeli pod nazwą „Sztuczne zbiorniki wodne o pojemnościach całkowitych większych od 2,0 hm³". Autor przedstawia wykaz sztucznych zbiorników wodnych z uaktualnionymi danymi. Między innymi skorygowane zostały dane co do pojemności całkowitych — uwzględniony został procent utraty pojemności w wyniku zamulenia.

Cytując za Ambrożewskim (2006), całkowita pojemność polskich większych zbiorników wodnych wynosiła 3461,4 hm³ (marzec 2005 r.), a pojemność powodziowa 803.8 hm'. Niektóre z nich posiadają jeszcze tzw. pojemność powodziową forsowaną (tzw. dopuszczalne nadpiętrzenie), o łącznej pojemności 308,6 hm³ (tab. 2.5). Uzupełniając te dane, niejako przy „okazji” należy wspomnieć, że w kraju mamy 12 suchych zbiorników wodnych w dorzeczu Odry oraz 13 poIderów (polder jest pewną odmianą zbiorników suchych -zakłada się je na rzekach obwałowanych, na obszarach dolin rzecznych, odciętych od rzek wałami przeciwpowodziowymi - Depczyński, Szamowski 1999) o łącznej pojemności powodziowej 28,6 hm³ i 180 hm³ odpowiednio.

Tabela 2.4. Wykaz zapór w Polsce o wysokości 13 i więcej metrów (H, - wysokość zapory, V₀ A - pojemność i powierzchnia przy maksymalnym piętrzeniu) (dane OTKZ - www.lmgw.pl/internet/otkx I inne źródła)

Zapora	Rzeka	Rok unicho mienia	H, (m)	V, (min*)	A (kra^2)	Funkcja
Besko	Wisłok	1978	38	14.2	2,1	S.C
Bobrowice	Bóbr	1925	18	0.5	0,1	H
Bukówka	Bóbr	1987	38	15.5	2,0	S.C.R
Chańcza	Cz. Staszewska	1984	22	23.9	4.7	S.CR
Czchów	Dunajec	1949	19	8.0	2,5	H
Czorsztyn-Nicdzica	Dunajec	1997	60	231.9	12,3	S.C.H.R
Dębe	Narew	1963	19	90.0	30,5	S.H.N.R
Dobczyce	Raba	1986	41	141,7	10,7	S,H,C
Dobromierz	Strzegomka	1986	28	n.o	1,0	s,c
Frydman^0	Dunajec	1997	19			S.C.H.R
Goczałkowice	Mała Wisła	1956	16	165,5	32,0	S.C
Jeziorsko	Warta	1986	20	202.8	42,3	S,C,H,I,R
Klimkówka	Ropa	1994	36	43.5	3,1	S.C.H.R
Koronowo	Brda	1960	25	80.6	15,6	H.R
Leśna	Kwisa	1907	45	15.0	1.4	C.H
Lubachów	Bystrzyca	1917	44	8.0	0,5	C.H.R
Mietków	Bystrzyca	1986	17	71,8	9,2	S.C.N
Myczkowce	San	1961	30	10.9	2,0	H.R
Niedów	Witka	1962	18	4.9	1.9	Sil
Nysa	Nysa Kłodzka	1971	22	102.0	20.4	S.C.H.N
Otmuchów	Nysa Kłodzka	1933	17	106.5	19.8	C.H.N.R
Pilchowice	Bóbr	1912	69	50,8	2,4	CJLR
Porąbka	Soła	1936	37	na	3,7	C.H.R
Porąbka - Żar	.8	1979	34	2,4	0.2	H
Rożnów	Dunajec	1941	49	160.7	16	CRR
Slup	Nysa Szalona	1978	21	38.4	4.9	S.C
Solina	San	1968	82	472,0	21,1	CH.R
Sosnówka	Czerwonka	2001	19	14,0	1.8	S.CR
Straszyn	Radunia	1910	23	3.4	0.7	Sił
Sulejów	Pilica	1973	21	77,4	19.8	S^4>.C.H.R
Świnna Poręba	Skawa	2001”	50	161,0	10,4	S.C.H.F.R
Topola	Nysa Kłodzka	2002	20	. 26,5	3.4	S.H.N.R
Trcsna	Soła	1967	37	94,6	10.0	S.C.H.R
Wapienica	Wapienica	1932	29	1.1	03	S
Wióry	Świślina	2005	26	35.0	4.2	S.C.H
Wisła Czarne	Mała Wisła	1973	37	4,5	0.4	S.C.
Włocławek	Wisła	1970	24	376.0	70.4	S.H.N.R
Wrzeszczyn	Bóbr	1927	21	2,0	0.4	H
Zatonie	Plebanka	1968	36	2.0	03	S
Złotniki	Kwisa	1924	36	10.5	13	C.H
Żarnowiec	_ 2)	1983	18	15,9	0.9	H
Żur	Wda	1929	19	16.0	3.0	_M_

^,Vapora boczna zapoiy Czoisayii-Niedaca. •‘zbiornik górny elektrowni szczyimNO-pompowcj, ⁿrok roTpoCaęda buttowy zbiornik jest na ukończeniu,⁴¹ od połowy 2004 roloi Łódź nic wykorzystuje wody z lego zbiornika z pr/r/iuL/umin jej do spożycia, (Funkcja C - przcdwpowodaowo, I - nawadnianie. H - hydrocncrgctyka. F - hodowla iyh, N - ttglugu, R-rekreacja, S -zaopatrzenie w wodę)