24 (515)

24 2. CHARAKTERYSTYKA PROCESÓW SPAWANIA

trudności w praktycznym ich stosowaniu. Ciepło powstające przy spalaniu gazów lub podczas reakcji chemicznej termitu (tlenku żelaza i sproszkowanego aluminium) straciło na znaczeniu. Również naturalne lub sztuczne promieniowanie świetlne (oprócz laserowego) nie jest rozpowszechnione z powodu małej ilości i koncentracji pozyskiwanej energii. Rozwijane są natomiast metody wysokoenergetyczne i o dużej gęstości mocy, takie jak spawanie plazmowe, wiązką elektronów i laserowe.

Dalszy podział w klasyfikacji wynika z formy przenoszenia i przetwarzania energii potrzebnej do spawania elementu (np. łuk elektryczny, wiązka elektronów, laser), osłony ciekłego jeziorka (żużel, gaz, próżnia) i rodzaju materiału dodatkowego.

W celu jednoznacznego i skrótowego określania procesów spajania w normie PN-EN ISO 4063:2002 podano numeryczny system oznaczania metod spawania, zgrzewania i lutowania oraz ich nazwy. Oznaczenia te miały w założeniu służyć identyfikacji metod spajania zaznaczanych na rysunkach technicznych, lecz przyjęły się również w innych obszarach działalności spawalniczej. Metody spajania ujęto trójpoziomowo, oznaczając nazwy:

—    grup metod -jednocyfrowo,

—    podgrup metod - dwucyfrowo,

—    metod - trzycyfrowo.

W tablicy 2.1 podano oznaczenia metod spawania, natomiast metod zgrzewania, lutowania i cięcia zamieszczono w rozdziałach dotyczących tych procesów.

Należy podkreślić, że spawanie datuje się od 1885 r., kiedy to polski inżynier S. Olszewski i Rosjanin N. Benardos opatentowali w wielu krajach spawanie elektryczne łukowe elektrodą węglową. Spawanie topliwą elektrodą metalową (stalową, nie otuloną) opatentował w 1897 r. Rosjanin N. Sławianow, a dopiero dziesięć lat później Szwed O. Kjellberg opracował i wprowadził do użytku elektrody otulone. W roku 1900 Francuzi A. Fouche i F. Picard zapoczątkowali spawanie gazowe acetylenowo-tlenowe.

Znanym polskim wkładem w rozwój spawania jest pierwszy na świecie spawany most drogowy, zaprojektowany przez prof. S. Bryłę i zbudowany w 1928 r. w fabryce K. Rudzkiego (obecnie FUD S.A.) w Mińsku Mazowieckim (rys. 2.3).

Rysinek 2.3. Widok pierwszego na świacie spawanego mostu drogowego, zbudowanego nad rzeką Słudwią, 8 km za Łowiczom na drodze do Poznania