da się z mieszaniny amoniaku i gazu nawęglającego. Po obróbce wysokotemperaturowej stosuje się hartowanie, natomiast niskotemperaturowe jest poprzedzane ulepszaniem cieplnym. Węglo-azotowanie niskotemperaturowe zwane jest także cyjanowa-niem.
12.21. Na czym polega cyjanowanie?
Nazwa cyjanowanie pochodzi od soli cyjanowych stosowanych do węgloazotowania kąpielowego. W przypadku procesu wysokotemperaturowego (750+900°C) kąpiel składa się zwykle z NaźGOj + + NaCl z dodatkiem ok. 30% NaCN lub BaClg z dodatkiem KCN, Ca(GN>2 lub K4[Fe(CN)e]. Cyjanki rozkładają się, dostarczając aktywnych atomów C i N. Elementy po ok. 20 min nagrzewaniu w soli mogą być bezpośrednio hartowane. Przy cyjanowaniu niskotemperaturowym stosuje się kąpiele bogatsze w cyjanki (np. 50% NaCN + 50% KCN) i temperaturę procesu w zakresie 500+600°C. W związku z tym jest stosowane najczęściej do odpuszczania narzędzi ze stali szybkotnącej. W czasie do 2 h powstaje bardzo odporna na ścieranie warstwa o grubości ok. 20 |un wzbogacona w azot i węgiel. Cyjanowanie ma jednak dwie główne wady: sole cyjankowe są bardzo toksyczne i zachodzi konieczność usuwania resztek soli z elementów po obróbce.
12.22. Jakie kompleksowe obróbki są oparte na azotowaniu lub węglo-azotowaniu?
Są to obróbki, w których oprócz N lub C + N wprowadza się tlen (np. tlenoazotowanie) lub siarkę (np. siarkoazotowanie i siarko-cyjanowanie). Obydwa te pierwiastki mają właściwości przeciw-cierne i przeciwadhezyjne przy wysokiej twardości typowej dla warstw azotowanych lub cyjanowanych. Obróbki kompleksowe są stosowane głównie do narzędzi skrawających lub do obróbki plastycznej, jak wiertła, gwintowniki, narzynki, frezy, przeciągacze, matryce, wykrójniki i inne.
12.23. Na czym polega tlenoazotowanie?
Jest to obróbka podobna do azotowania gazowego, z tym że atmosferę stanowi mieszanina amoniaku i pary wodnej w stosunku 1:3. W wyniku powstaje warstwa o grubości ok. 60 pm, w której oprócz azotków znajdują się tlenki. Zmniejszają one współczynnik tarcia i zapobiegają zgrzewaniu się wióra, przez co zwiększa się żywotność narzędzi.
•przchnie) "
* zgr^a"
postery oprocs «M również być testawan ^(NmtOVAC79).Siai .fcnaiządii. ale także do elei
skąpego smarowania.
1 garkocyjanowanie, czyli jedno azotem i siarką, pr< ^ g)e także zapobiega zacierami ći gjanowKjrjanianowej z dodatk oiA.550°C, czas 0,5+2 h. Uzyski Ipi twardości 400+650 HV. Głów maszyn skłonne do zacień
iMojesl borowanie i na czym pole
kanie jest to obróbka cieplno-cl aa warstwy powierzchniowej stali
fys. 1; ^in
282