lokalizacyjny (homolateralny), zdarza się bowiem, co praw'da rzadziej, iż rozszerzeniu ulega źrenica po stronie przeciwnej ognisku krwotocznemu, tak samo, jak i niedowład połowiczy może być niekiedy po tej samej stronie. Niedowład połowiczy równostronny występuje najczęściej w krwiakach bocznych, co tłumaczy się albo zepchnięciem półkuli zdrowej w stronę przeciwną i uciskiem jej o kościec czaszki, albo też przemieszczeniem pnia mózgu i przyparciem go do brzegu namiotu móżdżku, albo wreszcie wklinowaniem podnamiotowym. Tętno jest zwolnione, ciepłota ciała obniżona, ciśnienie płynu mózgowo-rdzeniowego nieco wzmożone, płyn ksantochromiczny, w płynie niekiedy zespół uciskowe (rozszczepienie białkowo-komórkow e).
O zwapnieniu starych krwiaków oraz o wodniaku (hygroma) była już mowa. U dzieci wytwarza się w miejscu krwiaka ścieńczenic pokrywę czaszki, u dorosłych zaś w krwiakach ukrytych, przebiegających długo, dochodzi w sąsiedztwie krwiaka do przerostu blaszki wewnętrznej ( hyperosłosis).
W krwiakach podtwardówkowych ostrych utrata przytomności jest głęboka i połączona bywa z nasilającą się śpiączką oraz z objawami ciężkiego uszkodzenia mózgu na skutek zranienia. W rozpoznaniu uciekać się musimy niekiedy, zwłaszcza w postaciach przewlekłych, do wykonania odmy czaszkowej, która wykazuje wówczas wyraźne przemieszczenie komór oraz ścieśnienie komory bocznej po stronie krwiaka; nieraz wytwarza się wodogłowie wewnętrzne.
Arteriografia wykazuje dość typowe obrazy, a mianowicie: na zdjęciu przednio-tylnym naczynia układu Sylwiusza, zarysowując powierzchnię zewnętrzną półkuli mózgowej, uwidaczniają przesunięcie półkuli ku dołowi w zależności od wielkości krwiaka; tętnica mózgowa przednia przemieszczona jest w stronę przeciwną: na zdjęciu bocznym układ naczyniowy przesunięty jest ku dołowi.
W obrazie EEG występować mogą zlokalizowane fale wolne lub spłaszczone o obniżonej amplitudzie (K. i A. Jusówie).
Przeważnie dla potwierdzenia rozpoznania wystarczą wykonanie próbnego nakłucia krwiaka przez otwory trepanacyjne.
(HAEMAOTMA EP! DUR ALE, IIAEM ORRUAGIA EPI DURA LIS
Krwiak nadtwardówkowy mózgu jest niemal wyłącznie pochodzenia urazowego, najczęściej na skutek uderzenia przez przedmiot w ruchu, np. piłkę lub kamień. Krwotok nadtwardówkowy jest przeważnie tętniczy i następuje z powodu pęknięcia tętnicy oponowej środkowej. Krew zbiera się w jamie nadtwardówkowej (cavum epidurale), najczęściej w okolicy
464