scandjvutmp12b01

259

konstytucyi; chociaż bowiem zdarza się ona u wszystkich mało ucywilizowanych ludów, najmocniej jednak uderza w Murzynach. W rzeczy samej, cywilizacyja, ożywiając nasze żądze i pomnażając nasze potrzeby, nabawia nas owćj nieustannej niespo-kojności, owćj ambitnej chęci górowania nad innych, i która zawsze zaprawia nam niesmakiem nasze położenie. Dziki, przeciwnie, bardzo mało żąda i przestaje na tem co mu niezbędnie jest potrzebne. Afrykanin dalej jeszcze posuwa swoję obojętność i nie-dba o przyszłość. Okręty Murzynów przewożące, mają zawsze na pogotowiu jakiego muzyka, aby wybijał z głowy Murzynów ich niedolę. Niech no pomyśli Europejczyk czy mogłaby podobać się mu muzyka, gdyby go przywiązano na dnie okrętu, gdyby mu zaskwie-rano, nędznie żywiono, i gdyby wystawił sobie że biednie skończy swe życie. Co gorsza, Murzyni, których uprowadzają, przekonani są częstokroć, że ich biali zjedzą, a jednakże poddają się takiemu losowi. Niczćm jest dla nich przyszłość, samą tylko widzą oni przed sobą obecność, i byle tylko nie przywiedziono ich do rozpaczy, znoszą swoję niedolę: szczęśliwa to niedbałość, która usuwa biednemu myśl o nieszczęściu! I tak wino, gorzałka, i cokolwiek jadła, wybijają im zwykle z pamięci biedę , kiedy tymczasem ileż to potrzeba męztwa bogaczom świata, aby znieść mogli ciężar niedoli !

Wiele w ostatnich czasach zajmowano się zadaniem o stopniu pojętności Murzynów; zdaje się nam, że niektórzy autorowie zbytecznie ją przesadzili, a inni znowu za nadto poniżali, w obranych przez siebie sposobach uważania. Ażeby wykryć w tćj mierze pr a-wdę, odłączmy od tego pytania wszelkie stosunki zniewolą lub wolnością Murzynów; i w rzeczy samej choćby oni rodzili się gł u-piemi, to przecież nie należałoby wcale wnosić stąd, iżby wolno było ujarzmiać ich, gdyż stopnie godności w towarzystwach ludzkich bynajmniej nie zależą od stopnia pojętności każdćj osoby, nie jeden bowiem może być lub popaść w głupotę, a przecież to go nie pozbawi tytułów, ani praw do dziedzictwa.

Przyjaciele Murzynów, powodowani filantropijnem, zaszczyt ich sercu przynoszącem uczuciem,uwzięli się podwyższyć genijusz murzyński; utrzymują oni, że jego zdolność równa się genijuszowi Europejczyka, tylko żebrak wychowania i stan znikczemnienia,