286 (24)

286

III. Stylistyka lingwistyczna

stawowym w większym zespole, jakim jest wspomniane wyżej wypowiedzenie zestawione z przytoczeniem.

W przytoczeniu (w mowie niezależnej) jako części wypowiedzenia zestawionego lis w monologu zewnętrznym udaje, że się zachwyca piciem wody (w. 23-28). W tym tworze intertekstualnym użyto wyszukanych elementów leksykalnych i związków składniowych [smak lodu - związek z przydawką. określnik przydawkowy jako epitet, czysta cudnie - związek z okolicznikiem stopnia i miary; można to (cudnie) traktować jako swoistą gradację], zwiększając siłę oddziaływania na odbiorcę (na kozła). W skład tego monologu, który zawiera cztery samodzielne wypowiedzenia, wchodzi m.in. powtórzenie³² leksemu woda na jego (tego monologu) początku (Oto mi woda) i na końcu (w czwartym wypowiedzeniu: Bo co też to za woda!) oraz leksemu szkoda jdko elementu składowego drugiego wypowiedzenia (Ale mi ją szkoda zbrukać) i jako samodzielnego oznajmienia (trzeciego wypowiedzenia w obrębie monologu: Szkoda!). Oznajmienia z leksemem woda są bliskoznaczne. Są one nacechowane ekspre-sywnie, chociaż niejednakowo: silniej jest nacechowane czwarte wypowiedzenie (Bo co też to za woda!), podobnie jak wypowiedzenie trzecie (Szkoda!). Z tą ekspresją wiąże się w pewnym sensie to, że wypowiedzenia zawarte w wersach 24-28 są przeważnie krótkimi oznajmieniami. Wersy są również - poza wersem 23 (początek monologu) - krótkie. Składają się z ośmiu (trzy razy), dwóch (raz) i siedmiu (raz) sylab. Jest więc z tym dobrze zgrany rytm tego fragmentu tekstu.

Z „elegancką" wypowiedzią lisa kontrastuje inny intertekstualny element: grubiań-ski okrzyk kozła. Jest to oznajmienie zawierające silny ładunek emocjonalny. Występuje powtórzenie wykrzyknika (ej) i m.in. dodatkowy składnik skierowujący z ujemnie nacechowanym epitetem:

«Ej! - krzyknął z góry - Ej, ty ryży kudła,    (30)

Wara od żródła!»    (31)

Okrzyk ten pozostaje w związku z sytuacją poprzedzającą bezpośrednio punkt kulminacyjny akcji, do którego odnosi się oznajmienie z predykatem onomatope-icznym:

1 hop w dół.    (32)

8. Harmonizują z poprzednio omówionymi układami tworzącymi sieć relacji w obrębie artystycznego tworzywa językowego bajki różnego rodzaju i różnej rangi elementy słownikowe, frazeologiczne, a także paremiologiczne.

Warto dla przykładu wspomnieć o takich nacechowanych ckspresywmc elementach, jak ryży kudła (tak w analizowanym tekście), por.: .Jhzykudła [.. ] Stworzenie o rudych

^u Por. np. A. Grzesiuk (ap.eft., i. 55) „Powtófitottla towmyiaą Mtao *j|#»aśp<a noniAktywaym i wukatywnym. uUMtsyfUnyąc wyrajania aa ich pomocą silnych t*ęiuc”.