248 (38)

248

III Stylistyka lingwistyczna

wej\ a także w publikacjach tych autorów, którzy zwrócili uwagę na konieczność uwzględnienia w analizie składniowo-stylistycznej w większym niż w tradycyjnej analizie stopniu obok układu strukturalnego wypowiedzeń (zdań i oznajmień) także układa linearnego, więc głównie w publikacjach Górnego^{1 2} i Wierzbickiej^{3 4}.

3. Jednym z ważniejszych celów przeprowadzanych przez nas badań jest ustalanie i klasyfikowanie występujących konstrukcji syntaktycznych i kierunków rozwojowych składni odmiany artystycznej języka ogólnopolskiego (w diachronii i synchroniijoraz - szerzej - innych odmian formalno-funkcjonalnych polszczyzny ogólnej*.

Zakłada się również dojście do uogólnień z pogranicza językoznawstwa i innych dyscyplin naukowych (np. literaturoznawstwa, prawa, naukoznawstwa).

Omawiany nurt badawczy twórczo rozwija Mikołajczak^{5 6}. W jednej z większych swoich publikacji Mikołajczak pisze o celu własnych badań:

Głównym zamierzeniem pracy jest uchwycenie ogólnych prawidłowości w budowie wypowiedzenia, prawidłowości związanych z określonymi na danym etapie rozwoju języka możliwościami strukturalnymi, a więc chodzi o taki sposób analizy składniowej, by wyniki informowały o historycz-nojęzykowym aspekcie składni na przełomie XIX i XX wieku przy zachowaniu jednak specyfiki twórczości obu pisarzy .

Autor bierze pod uwagę także rozleglejsze cele badawcze: szersze badania porównawcze, syntezę kształtu składniowego kierunków i epok literackich⁷. Ogólniejsze ujęcie wyników badań składni utworów literackich może być z drugiej strony odpowiednim punktem wyjścia „do szczegółowych prac składniowych, ukazujących ozdobniki, wyróżniki, indywidualizmy składniowe utworu, twórczości autora, które na tle charakterystyki ogólnej składni nabiorą właściwych proporcji. Będzie można określić stopień ich indywidualizmu, a przez to siłę ekspresji stylistycznej”⁸.

1

   M. K n i a g i n i n o w a, Próba zastosowania metod statystycznych w badaniach stylistyczno-skład-niowych.,Język Polski” XLII, 1962, s. 92-116.

2

   W. G ó r n y, O stylistycznej interpretacji składni. „Pamiętnik Literacki” LI, 1960, z 2, s. 477,478; idem, Struktura tekstu na tle struktury języka. W: Problemy teorii literatury. Pod red. H. Markiewicza. Wrocław-Warszawa-Kraków 1967, s. 63,70.

3

   A. Wierzbicka, Lingwistyczne narzędzia w stylistycznej analizie szyku wyrazów. „Pamiętnik Literacki” LIV, 1963, z. 1-2, s. 511, 521; eadem, O metodach opisu szyków wyrazów „Język Polski” XLIV, 1964, s. 18; eadem, System skladniowo-stylistyczny prozy polskiego renesansu. [Warszawa] l%b, np. s. 74-77. Por. też np. I. Kałuża, Badanie struktury języka w dziele literackim. Zarys mcicufy „Pamiętnik Literacki” LVIII, 1967, z. 3-4, s. 470.

4

   Zob. np. S. M i k o ł a j c z a k, Składnia tekstów naukowych. Dyscypliny humanistyczne Poznań 1990.

5

   Zob. w związku z tym: Z. Zagórski, W sprawie badań składni utworów liurackich, qpdt» s. 217-222, szczególnie zaś przypis nr 6 na s. 218.

6

"S. Mikołajczak, Składnia wybranych utworów Bolesława Piusa i Stefana Żenimshcgo Poznań 1983, s. 5.

7

* Ibidem.

8

Ibidem.