376 377 (3)

376 URAZY I USZKODZENIA SPORTOWE

rozwinięcie su znieczulenia trzeba odczekać kilka minut. Opanowanie nadmiernego strachu przed nakłuciem umożliwia domięśniowe lub dożylne wstrzyknięcie 5-10 mg diazepamu.

Do aspiracji płynu o konsystencji śluzu używa się igieł dużych. Do nakłucia większych stawów (biodrowy, kolanowy) potrzebne są igły grubsze i dłuższe: do nakłuć rąk i stóp wystarczają igły małe.

Chorzy powinni leżeć na stole opatrunkowym lub kozetce lekarskiej, lub też siedzieć na krześle z oparciem.

Wykonywanie zabiegów u chorych stojących czy siedzących na stołku bez oparcia jest niedozwolone!

Po dokładnym zlokalizowaniu miejsca nakłucia, np. szpara stawu, kaletka iip., należy dokonać na skórze potrzebnych oznaczeń dermografem, a następnie odkazić skórę i obłożyć serwetami pole operacyjne.

Zabieg należy wykonywać w jałowych rękawiczkach, a najlepiej techniką bez dotykania. Skórę odkaża się spirytusem chirurgicznym, jodyną lub 5% roztworem spirytusu z chlorheksydyną.

Miejsce nakłucia należy po zabiegu zakryć plastrem z opatrunkiem i ucisnąć na parę minut. Unieruchomienie nakłuwanego stawu nie jest konieczne, ale w przypadku podania leku do dużego stawu kończyny lokomocyjnej nie wolno przez 24 godziny obciążać kończyny.

Aby zabezpieczyć się przed przeoczeniem zakażenia stawu należy zbadać chorego po upływie 2-3 dni.Próbki wydzieliny do badania mikroskopowego lub do posiewów itp. powinny być przesyłane w jałowych pojemnikach, zaś do badania cytologicznego, lub badania w kierunku obecności kryształów w pojemnikach heparynizowanych.

Postępowanie w przypadku wystąpienia objawów zakażenia stawu

Do zakażenia stawu może dojść (rzadko) bezpośrednio przy okazji nakłucia, na skutek zaniedbania właściwego przygotowania skóry, czy skażenia instrumentarium. Najczęściej jednak ma miejsce pobudzenie aktywności zakażenia już istniejącego (osłabienie miejscowych mechanizmów obronnych).

Aby szybko przeciwdziałać rozwojowi zakażenia miejscowego staw należy nakłuć już przy podejrzeniu jego zakażenia. Wy dobyty punktat przesyła się natychmiast do laboratorium celem badania mikroskopowego, chemicznego i bakteriologicznego. Jednocześnie należy natychmiast podać antybiotyk o szerokim zakresie działania, gdyż tylko to może umożliwić uniknięcie interwencji chirurgicznej. Obowiązuje unieruchomienie stawu, lub ograniczenie jego funkcji do czasu wyjaśnienia sprawy.

Jeśli nie dochodzi do spodziewanej poprawy wskazane jest przepłukanie stawu sposobem artroskopii lub założenia drenażu przepływowego.

Nakłucia stawów w obrębie kończyny dolnej Nakłucie stawu biodrowego¹

Chory leży na plecach, ręce ułożone wzdłuż ciała, mięśnie rozluźnione. Kończyna ułożona w osi ciała, w pozycji pośredniej (stopa patrzy ku górze). Po odszukaniu miejsca skrzyżowania tętnicy udowej z więzadłem pachwinowym (tętno) przemieszcza się nieco w stronę przyśrodkową tętnicą udową, po czym wkłuwa się igłę prostopadle tuż poniżej więzadła, aż do wyczucia oporu torebki stawowej, a następnie kości. Po nieznacznym wycofaniu igły odciąga się zawartość stawu lub wstrzykuje lek (ryc. 11.1). Nakłucie alternatywne - od boku (ryc. 11.2)

Nakłucie stawu kolanowego

Chory leży na plecach, ręce ułożone wzdłuż ciała, mięśnie rozluźnione. Kończyna dolna ułożona jest w osi ciała, w pozycji pośredniej, staw kolanowy podparty wałkiem (zgięcie około 30°). Igłę wkłuwa się od strony bocznej w szparę 'ctawu rzepkowo-udowego. Aby ułatwić wniknięcie do stawu (nierzadko rzepka jest mocno przyparta do kłykcia kości udowej), należy jedną ręką zepchnąć rzepkę do boku. tak by wytworzy ła ona nawis nad kłykciami kości udowej (ryc. 11.3).

1

Jakkolwiek wszelkich nakłuć dokonuje się techniką ..bez dotykania", to ręce lekarza muszą być zabezpieczone rękawiczkami.