64 65 (20)

64 URAZY I USZKODZENIA SPORTOWE

Dużą pomoc diagnostyczną stanowią testy umożliwiające wykluczenie ew. cieśni kanału nadgarstka. Są to: test opukiwania Tinela nad przebiegiem nerwu pośrodkowego w okolicy nadgarstka; test Phalena - trwające 60 s zginanie nadgarstka, którego celem jest ewentualne wywołanie objawów choroby oraz test siły mięśniowej kłębu kciuka. Jeśli któryś z wymienionych testów, oprócz objawów podrażnienia nerwu łokciowego, jest dodatni, oznacza to, że istnieje zespół cieśni kanału nadgarstka (nierzadko także!).

W skład badania mającego na celu wykrycie podrażnienia korzeni szyjnych wchodzi tez opukiwanie kręgosłupa - szukanie miejsc bólu, skłony głowy na boki z uciskiem głowy i bez ucisku (objaw szczytowy), odruchy z m. dwugłowego i m. trójgłowego ramienia oraz testowanie poszczególnych mięśni ramienia, nadgarstka i ręki.

Przeprowadzając diagnostykę różnicową należy pamiętać, że:

-    zespół górnego otworu klatki piersiowej obejmuje zazwyczaj korzenie C₈-

Thj i wywołuje neuropatię nerwu łokciowego;

-    cieśń kanału nadgarstka wywołuje wyłącznie neuropatię nerwu pośrodkowego;

-    tyłoprzemieszczenie jądra miażdżystego tarczy międzykręgowej powoduje

z reguły neuropatię nerwu promieniowego (C₄-C₅, C₅-C₆).

Aby przynieść spodziewany rezultat diagnostyczny badanie kliniczne - z reguły trwające ponad 30 minut - musi wyczerpująco objąć stan umięśnienia, ukrwienia i unerwienia szyi, barków i całych kończyn górnych.

Pełne badanie neurologiczne oznacza zbadanie grup mięśniowych zaopatrywanych przez nerwy łokciowy, promieniowy, pośrodkowy i mięśniowo-skómy oraz opukiwanie i ucisk splotu ramiennego, jak też kręgosłupa szyjnego i piersiowego.

Badania dodatkowe. Co się tyczy badań dodatkowych to poza badaniami rutynowymi - laboratoryjnymi i radiologicznymi barku oraz kręgosłupa szyjno-piersiowego, nierzadko konieczne są badania naczyniowe, przewodnictwa nerwowego i mięśniowego, badanie USG oraz niekiedy inne, nowoczesne techniki obrazowania.

Należy pamiętać, że w uszkodzeniach splotu ramiennego osłabienie potencjałów w nerwach czuciowych stanowi objaw wczesny.

W ciasnocie górnego otworu klatki piersiowej szczególnie zagrożona uciskiem jest dolna część splotu, przeto objawy będą dotyczyć w pierwszym rzędzie nerwu łokciowego.

I tak, w zespole żebra szyjnego (i jego włóknistego zawiązka) ma miejsce obniżenie potencjałów czuciowych oraz potencjałów ruchowych do mięśni kłębu kciuka.

Do zajęcia górnej części splotu ramiennego dochodzi w neuropatiach splotu ramiennego (zespół Parsonage-Tumer) oraz neuropatiach spowodowanych szczepieniami. Najczęściej zajęte są n. pachowy i n. nadłopatkowy.

Postępowanie

Aby zastosowane leczenie przyniosło pożądany skutek, należy zapamiętać 4 zasadnicze prawdy (Roos).

Anomalie wrodzone w tej okolicy stwarzają u pewnych osób podłoże mechaniczne do powstania zespołu, szczególnie w wyniku starzenia się narządu ruchu.

-    Podrażnienie lub ucisk splotu ramiennego stanowią przyczynę objawów chorobowych w ok. 98% przypadków; reszta to ucisk naczyń.

-    Ucisk tętnicy podobojczykowej nie daje objawów zespołu.

-    Leczenie musi polegać na usunięciu czynnika przyczynowego, a tym samym zniesieniu ucisku na podrażnione struktury tkankowe.

Jeśli dolegliwości są niewielkie i choroba nieznacznie zaburza tryb życia pacjenta lub nie powoduje zbytnich ograniczeń fizycznych, wystarczy, że chory poprawi sylwetkę ciała (uniesienie barków, korekcja garbienia się itp.) oraz unikać będzie czynności zawodowych, domowych, sportowych nasilających objawy chorobowe. Już tylko pod wpływem tego dochodzi do stabilizacji procesu chorobowego, a nawet do ustąpienia choroby.

W przypadku silnych dolegliwości z reguły konieczne jest stosowanie środków przeciwbólowych oraz leków rozluźniających mięśnie.

Uwaga! Wyciągi za głowę (jakże często bezkrytycznie stosowane we wszystkich bólach barku) są nie tylko bezskuteczne, ale wręcz przeciwwskazane, gdyż nasilają objawy chorobowy z powodu rozciągania napiętych mięśni szyjnych.

Jeśli wymienione sposoby nie przyniosą polepszenia chory staje się coraz mniej odporny na ból. źle śpi i wymaga stałego podawania silnych leków przeciwbólowych, należy się liczyć z następowym zespołem odruchowej dystrofii współczulnej co powoduje groźną sytuację błędnego koła!

Trzeba mocno zaznaczyć, że pacjenci z ciasnotą górnego otworu klatki piersiowej z reguły trudno poddają się leczeniu zachowawczemu - fizyko- i kinezyterapia, elektrostymulacja, środki farmakologiczne, akupunktura, itp., gdyż wszystko to razem wzięte nie usuwa czynnika przyczynowego.