70 71 (20)

70 URAZY I USZKODZENIA SPORTOWE

Objawy

Do napadów niedokrwienia objawiającego się okrężnym zblednięciem jednego lub kilku palców i bólem dochodzi pod wpływem zimna czy po prostu używania rąk.

Postępujące upośledzenie krążenia w palcach, z powodu niedokrwienia tętnic palcowych, prowadzi do stanu określanego mianem „palec umierający” (dy-ing digit). Przejściowe niedokrwienie napadowe przechodzi w niedokrwienie stałe i palce przybierają zabarwienie fioletowe.

Postępowanie

Jeśli rutynowe leczenie zachowawcze (leki, fizyko-, kinezyterapia) nie przynosi spodziewanej poprawy konieczne jest operacyjne usunięcie przyczyny choroby.

Niedokrwienie palców i ręki spowodowane sumowaniem się mikrourazów¹

W czasie wykonywania wielu czynności zawodowych i dnia codziennego kończyny górne narażone są na sumujące się mikro- i makrourazy. Powierzchowne położenie tętnic ręki i palców umożliwia powstawanie niedokrwienia rąk.

W sporcie - szczególnie u siatkarzy, koszykarzy i basebollistów.

Objawy

Obraz kliniczny bywa różny: od braku jakichkolwiek objawów po ciężkie niedokrwienie i objawy zespołu bark-ręka, ale zazwyczaj stwierdza się objaw Raynauda i (lub) oziębienie palca lub palców, których tętnice są dotknięte chorobą.

Aby nie przeoczyć choroby należy u każdego pacjenta wykonać badanie tętna na tętnicy promieniowej i tętnicy łokciowej oraz test Allena.

Do potwierdzenia rozpoznania i oceny możliwości leczenia operacyjnego zazwyczaj konieczne jest wykonanie arteriografii.

Postępowanie

Podstawowe znaczenie w leczeniu ma ochrona rąk przed powtarzającymi się tępymi urazami poprzez zmianę pracy, dyscypliny sportowej lub używanie odpowiednich narzędzi i ochronnych rękawic. Tak, jak w przypadku innych chorób tętnic obwodowych powodujących niedokrwienie, należy uświadomić choremu konieczność unikania urazów i stosowania leków o działaniu naczynio-skurczowym oraz zaprzestania palenia tytoniu. Gdy objaw Raynauda jest dla chorego główną dolegliwością, ulgę może przynieść stosowanie a-blokera (pra-zosyny) lub blokera kanału wapniowanego (nifedypiny).

Jeśli leczenie chirurgiczne (mikrochirurgia) nie wchodzi w rachubę, gojenie owrzodzeń niedokrwiennych oraz utrzymanie długotrwałego rozszerzenia tętnic niedokrwionej ręki może ułatwić sympatektomia.

Do specyficznego zespołu niedokrwienia dochodzi u pracujących młotem.

Zespół niedokrwienia u pracujących młotem

Istotą choroby jest niedokrwienie palców spowodowane obkurczeniem się tętnicy łokciowej.

Objawy

Różnego stopnia niedokrwienie palców, drętwienie, zaburzenie czucia, sztywność stawowa, oziębienie i zblednięcie skóry, ból przy pracy i niekiedy nawet owrzodzenie troficzne palców - najczęściej III i IV.

Bóle barku powstają na zasadzie zespołu bark-ręka. Niekiedy powstaje klasyczny zespół typu odruchowej dystrofii współczulnej.

Postępowanie

W pierwszym rzędzie należy wyłączyć działanie szkodliwych bodźców zawodowych, sportowych itp. Jeśli stosowane równolegle leki i zabiegi poprawiające krążenie obwodowe nie przyniosą spodziewanego pożytku konieczne jest specjalistyczne leczenie chirurgiczne.

Zakrzepica żyły pachowej i podobojczykowej

Choroby układu żylnego rzadko są przyczyną bólów barku; najczęściej mamy do czynienia z zakrzepicą żyły pachowej i podobojczykowej.

Objawy

Choroba może rozpocząć się nagłym i ostrym bólem pachy, ale o wiele częściej dolegliwości pojawiają się przy posługiwaniu kończyną i przybierają postać kurczów mięśni, szybkiej jej męczliwości oraz uczucia osłabienia i wzmożonego ciężaru (tzw. claudicatio intermitens venosa).

Zazwyczaj pojawia się rozległy obrzęk kończyny i zasinienie skóry (tzw. żylna marmurkowatość skóry). W przypadku choroby trwającej długo obrzęk może być nawet niewielki. Przy uniesieniu kończyny nad poziom głowy rozdęte żyły opróżniają się wolniej niż zdrowej kończyny przeciwstawnej.

O rozmiarach decyduje flebografia, która wykazuje umiejscowienie i stopień uniedrożnienia zajętych żył.

1

Możliwa składowa zespołu Bark-Ręka, podobnie jak zespół niedokrwienia spowodowany praca młotem (sir. 71).