34 35 (27)

34 URAZY I USZKODZENIA SPORTOWE

Zimno i ucisk stosuje się w ciągu pierwszych 48-72 godzin. Postępowaniu temu musi towarzyszyć bezwzględne unieruchomienie całej kończyny, na odcinku bezpośrednio związanym z miejscem urazu łańcucha kinetycznego (z reguły dwa sąsiednie stawy). Po okresie 7-10 dni chory wstępuje w fazę unieruchomienia względnego, w której dopuszcza się np. okresowo zdejmowanie szyny czy stabilizatora na czas zabiegów fizykalnych i wykonywania określonych ćwiczeń czynnych (w granicach bólu).

Usunięcie krwiaka, czy też jego naturalna ewolucja (zwłóknienie) nie oznaczają jednoczesnego wygojenia tkanek - miejsca krwawienia.

Tak więc o ile w przypadku stłuczenia pewnej partii włókien któregoś z mięśni możliwe jest podjęcie (mniej lub bardziej zaawansowanych) ćwiczeń czyn-

a

Ryc. 1.9. a - c Postępowanie w przypadku krwiaka (ucisk, unieruchomienie, zimno).

nych po upływie 7-10 dni, o tyle gdy w grę wchodzi masywne uszkodzenie mięśnia, chora kończyna musi być chroniona przez okres kilku tygodni.

Nie zapewnienie odpowiedniego czasu gojenia uszkodzenia mięśnia pociąga za sobą ograniczenie zakresu ruchomości stawu lub jego destabilizację w wyniku czego czyni go podatnym na nawracające skręcenia, podwichnięcia, a nawet zwichnięcia.

Rozległa blizna w brzuśćcu mięśniowym, spowodowana nadmiernym rozplenieni tkanki łącznej, w wyniku zbyt krótkiego czy przerywanego unieruchomienia chorej kończyny wyłącza część mięśnia z pracy i nieodwracalnie upośledza jego siłę, wytrzymałość i rozciągliwość. Niekiedy, z powodu wyłączenia części mięśnia z działania, chory musi zmienić wypracowany latami stereotyp dynamiczny, co w przypadku sportowca czy tancerza z reguły odbija się fatalnie na dalszej ich karierze, mimo zwiększonych obciążeń treningowych i wyrzeczeń.

Ryc. 1.10. Miejscowe kostnienie mięśni.

* ^{1 1}

Miejscowe kostnienie mięśni jako następstwo sumujących się mikrourazów¹

W obrazie histologicznym stwierdza się najpierw rozległą proliferację międzymięśniowej tkanki łącznej, a następnie wysepki chrząstki i kości. W początkowym okresie włókna mięśniowe nie są objęte procesem kostnienia, a tylko otoczone uciśnięte przez kostniejącą tkankę włóknistą, przeto do zniszczenia części mięśni dochodzi wtórnie (między obszarami tkanki włóknistej i kostnej stwierdza się zdrowe włókna mięśniowe).

Kość tworzy się bezpośrednio z tkanki włóknistej lub z chrząstki i początkowo ma strukturę kości gąbczastej (podobnie jak kostni-na w przypadku gojenia złamania).

Najczęściej do kostnienia dochodzi w mięśniach poddawanych powtarzalnym urazom.

1

Dokładny opis choroby podał Hassę w 1832 r. na podstawie stwierdzonych przypadków u rekrutów pruskiej piechoty: „po kilku dniach od daty rozpoczęcia ćwiczeń u rekrutów, predysponowanych do tej choroby, pojawiały się małe. czerwone, bolesne obrzmienia na tej okolicy lewego barku, na której noszony był muszkiet. Jeśli objawy te lekceważono, w mięśniu pojawiały się twarde, przesuwalne guzki, podobne do gruczołów, które następnie przemieniały się w duże masy o twardej, chrzęstncj konsystencji i następnie po 4-7 tygodniach przybierały postać kości, upośledzającej w różnym stopniu, w zależności od wielkości, ruchy ramienia.”