69 (147)

Przyszłość edukacyjno-zawodowa w indywidualnych poszukiwaniach etapu adolescencji - badania podłużne

1. Podejścia badawcze w problematyce projektowania przyszłości edukacyjno-zawodowej

Nauki społeczne, zajmując się analizami teoretycznymi i weryfikacjami empirycznymi na 3 różnych poziomach, odkrywają (Runyan, 1992, s. 14):

-    prawidłowości znajdujące zastosowanie uniwersalne, cechy i właściwości charakterystyczne w odniesieniu do wszystkich ludzi,

-    te, które prawdziwe są tylko dla określonych mniejszych grup ludzkich (zróżnicowanie ze względu na rasę, płeć, klasę społeczną, zawód itd.) oraz

-prawdy właściwe tylko dla poszczególnych jednostek, niepowtarzalnych osób.

Badania realizowane na każdym z tych poziomów prowadzą do zrozumienia różnych mechanizmów funkcjonowania człowieka, od tych, które właściwe są wszystkim ludziom, poprzez określające pewną grupę odniesienia, aż po charakterystyczne wyłącznie dla konkretnego człowieka. „(...) zgodnie z tym poglądem na świat istnieje porządek, albo regularność, na każdym z tych 3 poziomów, istnieje potrzeba budowania uogólnień natury uniwersalnej, uogólnień specyficznych dla konkretnych grup, jak również uogólnień odnoszących się do indywiduum (...)” (Runyan, 1992, s. 14).

Wiedza pochodząca z każdego z tych 3 poziomów uogólnień ma swoje ograniczenia, a to, co stanowi zaletę jednego z nich, bywa traktowane jako zarzut w stosunku do innego. Tym niemniej jednak historia badań społecznych wyraźnie unaocznia ogromną wagę i znaczenie wszystkich z wyżej wymienionych typów badań dla rozwoju ludzkiego poznania.

69