7 (1250)

146 4. Kosmetyczna chemia organiczna

Na przykład hemoglobina składa się z czterech podjednostek. białko wirusa mozaiki tytoniowej z 2130 identycznych podjednostek połączonych w sieć krystaliczną.

Aminokwasy otrzymuje się z hydrolizatów białkowych, w których długi łańcuch peptydowy pocięty jest na mniejsze fragmenty. Znane są białka odznaczające się bardzo dużą zawartością pewnych aminokwasów, np. fibroina z jedwabiu naturalnego bogata jest w serynę i tyrozynę; keratyna włosa zawiera cystynę; gluten znajdujący się w mące pszennej zawiera kwas glutaminowy. W tabeli 4.6 podano wzory chemiczne 22 aminokwasów białkowych oraz międzynarodowe jedno- i trój literowe skróty ich nazw. Aminokwasy na skalę przemysłową otrzymywane są w procesach mikrobiologicznych. W preparatach kosmetycznych występują w formie hydrolizatów białek lub podawane są w liposomach. Na przykład aminokwasy wyizolowane z glonów: alanina, asparagina, arginina, glicyna, lizyna i seryna, nawilżają i wzmacniają barierę ochronną skóry.

Asparagina i kwas glutaminowy regulują pH naskórka; cystyna, cysteina i metionina działają odżywczo, regenerująco i wzmacniająco na włosy, natomiast treonina reguluje proces złuszczania naskórka. Arginina chroni komórki przed rodnikami, a glicyna, w formie soli miedziowej, stosowana jest jako składnik płynów przeciwdupicżowych. Lizyna, składnik kolagenu i elastyny, stymuluje procesy regeneracyjne tkanek, tyrozyna jest substratem do produkcji melanin.

Zastosowanie w preparatach kosmetycznych znalazły również pochodne aminokwasów. Wodoroasparaginiany magnezu Mg, żelaza Fe, cynku Zn i miedzi Cu to źródło dobrze przyswajalnych mikro- i makroelementów; piroglutaminian sodu stosowany jest jako substancja nawilżająca, natomiast dipalmitynian hydroksyproliny zwiększa elastyczność skóry i likwiduje zmarszczki. Stosując skróty literowe nazw' aminokwasów, można zapisywać sumaryczny wzór peptydu, prezentujący ilościowy i jakościowy skład aminokwasów. Na przykład enzym rybonukleaza (hydrolizuje RNA — kw'as rybonukleinowy) ma następujący wzór sumaryczny:

G₃A,2V₉L₂l3S,5T 10P4C9M4F3 Y^N 11Q7D5E5K₉R₄H4

Łańcuch peptydowy rybonukleazy składa się z 124 reszt aminokwasowych, reprezentujących 19 spośród 22 aminokwasów naturalnych spotykanych w białkach.

Hydrolizaty białkowe są to polipeptydy o krótkim łańcuchu, powstałe z rozpadu pod wpływem wody (hydrolizy) peptydów' długołańcuchowych. Wykazują duże powinowactwa do białek włosów, skóry i paznokci — dobrze zwilżają oraz tworzą trwały film ochronny. Stosowane są w szamponach i płynach do kąpieli, ponieważ chronią skórę przed drażniącym działaniem detergentów'. Mniejsze cząsteczki białek łatwo przenikają przez skórę i są dobrze wchłaniane.

Albumina jest to białko globularne, występujące głównie w białku kurzym. Stosowana jest w zabiegach kosmetycznych w postaci koloidu w' wodzie, jako substancja wygładzająca zmarszczki, ściągająca i regenerująca.

Aminokina to substancja otrzymywana z białka soi. Stymuluje produkcję kolagenu, dlatego wpływa pośrednio na sprężystość, jędrność i elastyczność skóry.