6 (1371)

156 4. Kosmetyczna chemia organiczna

Nitroceluloza, azotan celulozy, bawełna strzelnicza, otrzymywana jest w wyniku działania mieszaniny nitrującej (1 część stężonego kwasu azotowego + 3 części stężonego kwasu siarkowego) na celulozę. Maksymalna zawartość azotu po pełnej estryfikacji wynosi 14,14%, co odpowiada wzorowi [^HbC^CONChjsl,,- Nitroceluloza jest białą, łatwopalną, włóknistą masą, nierozpuszczalną w wodzie. Rozpuszczona w etanolu i eterze tworzy kolodium — po wyschnięciu otrzymujemy trwałą, bezbarwną błonę. Kolodium stosowane jest w medycynie do opatrywania skaleczeń i oparzeń, natomiast w kosmetyce do produkcji lakierów do paznokci.

Dekstryny są to produkty dekstrynowania (prażenia w temp. 160-220°C lub hydrolizy w rozcieńczonych kwasach w temp. 100-120°C) skrobi. Są dobrze rozpuszczalne w wodzie. Stosowane jako nośniki substancji aktywnych.

Glikogen, „skrobia zwierzęca”, polisacharyd o łańcuchu rozgałęzionym, składającym się z cząsteczek a-D-glukozy połączonych wiązaniem glikozydowym. Jest to bezbarwny proszek, pęczniejący w wodzie, tworzący roztwory opalizujące. Stanowi cukier zapasowy organizmów zwierzęcych i człowieka (gromadzi się w wątrobie). Występuje również w grzybach, bakteriach i glonach.

Fruktany

Inulina jest to polimer ^-D-fruktofuranozy z niewielką domieszką D-glukozy, o względnej masie cząsteczkowej około 5000. W największym stężeniu (40-65%) inulina występuje w korzeniu rośliny topinambur (Helianthus tuberosus), czyli słonecznika bulwiastego. Roślina ta tworzy podziemne, jadalne bulwy. Pochodzi z Ameryki Północnej, w Europie uprawiana była od XVII w. jako roślina warzywna i pastewna, zanim została wyparta przez ziemniaki. Dieta wzbogacona inuliną sprzyja rozwojowi bakterii kwaszących i eliminuje bakterie gnilne wywołujące biegunki i zapalenia jelita grubego; w konsekwencji zapobiega polipom i owrzodzeniom zagrażającym rakiem jelita. Wzmacnia układ odpornościowy, zmniejsza insulinooporność w cukrzycy, obniża poziom cholesterolu. Inulina wchodzi w skład produktów dietetycznych służących obniżeniu zawartości

tłuszczów.

O'"'

HO

OH

H OH

OH H

inulina