8 (1133)

158 4. Kosmetyczna chemia organiczna

Mannany, arabany i ksylany

Mannany, polisacharydy mannozy, występują w śluzach (np. bulwach storczyków Tubera salep), drewnie drzew iglastych, drożdżach. Arabany i ksylany są polimerami arabinozy i ksylozy. Występują w śluzach i w ściankach komórkowych w postaci hemi-celuloz.

Fukoidyna, polisacharyd zbudowany z estryfikowanej kwasem siarkowym L-fukozy (6-deoksy-L-galaktozy), występuje w glonach z gatunku brunatnie, głównie rodzaju Fucus (morszczyn pęcherzykowaty. listownica). Wzmaga ukrwienie skóry, stymuluje komórkową przemianę materii, leczy celulitis. Stosowana w kremach do masażu, preparatach kąpielowych i do usuwania makijażu. Podobne właściwości ma laminaryna, pozyskiwana z glonu listownicy Laminaria. Laminaryna zbudowana jest z cząsteczek D-glukopiranozy, połączonych wiązaniem /?-glikozyd owym z udziałem cząsteczek mannitolu.

Poliuronidy

Poliuronidy są polimerami kwasów uronowych: D-glukuronowego, D-glukonowego, D-galakturonowcgo i D-mannuronowcgo. Wchodzą one w skład gum, pektyn i śluzów.

H

HO

H

H

O

OH

H

OH

OH

COOH

H

HO

H

H

OH

H

OH

OH

H

HO

HO

H

O

OH

H

H

OH

HO

HO

H

H

O

H

H

OH

OH

OH

kwas D-glukonowy

COOH

kwas D-glukuronowy

COOH

kwas D-galakturonowy

COOH

kwas D-mannuronowy

Guma arabska jest to stężały sok drzew rodzaju Accacia, np. Acacia Senegal, rosnącej w Senegalu i Sudanie. Głównym składnikiem gumy arabskiej jest polisacharyd ara-bina zbudowany z soli potasowej, sodowej lub wapniowej kwasu arabinowego. W skład kwasu arabinowego wchodzą: D-galaktoza (32%), L-arabinoza (38%), L-ramnoza (12%) i kwas D-glukuronowy. Guma arabska jest rozpuszczalna w wodzie, glikolu propylenowym i glicerynie - roztwory są lepkie i mają odczyn kwasowy. Stosowana jest w kosmetyce jako substancja zagęszczająca, wiążąca wodę, stabilizator emulsji oraz koloid ochronny.

Guma tragakantowa jest to zagęszczona wydzielina pni i gałęzi ciernistych krzewów' gatunku Astragalus, np. Astragalus gummifer, który rośnie w Iraku, Iranie i Syrii. W skład polisacharydów tragakanty wchodzi nierozpuszczalna i pęczniejąca w wodzie basoryna (60-80%) oraz rozpuszczalna w wodzie tragakantyna (15—40%) — polisacharyd zbudowany z arabinogalaktanu i kwasu tragantowego. W jego skład wschodzi kwas D-galakturonow^ry oraz fruktozy, galaktozy i ksylozy. Roztwór 10-procentowy tragakanty w' wodzie tworzy żel. Zastosowanie w kosmetyce jest identyczne jak gumy arabskiej.