2 (2086)

152 4. Kosmetyczna chemia organiczna

gla w ketozach. Anomeryczne odmiany D-glukozy (aldohcksozy) zwane są a- i p-D--glukopiranozami:

152 4. Kosmetyczna chemia organiczna

a-D-glukopiranoza

/J-D-glukopiranoza

Analogiczne, pięcioczłonowe odmiany anomeryczne ketoheksoz noszą nazwę furanoz. Na przykład fruktoza występuje w formie a- i /f-L)-fruktofuranoz:

nr-D-f ru ktof u ran oza

/J-D-fruktofuranoza

Glukoza, aldoheksoza, cukier gronowy, tworzy bezbarwne kryształy o t.t. 146°C, mniej słodkie niż cukier buraczany (sacharoza). Substancja jest optycznie czynna. W postaci wolnej występuje w owocach (winogronach) i miodzie. Otrzymywana jest przez hydrolizę skrobi. Szacuje się, że rośliny wytwarzają w procesie fotosyntezy 100 miliardów ton glukozy rocznie — główmie w postaci celulozy, mniej w' postaci skrobi. W organizmach zwierzęcych glukoza w-ystępuje w formie polisacharydu glikogenu. W krwi ludzkiej glukoza jest obecna w stężeniu 0.1-0,11%. Trwałe obniżenie poziomu glukozy prowadzi do śmierci organizmu. Glukozę stosuje się do płukania włosów- — wiąże się z keratyną włosa, uelastycznia ją, zapobiega rozdwajaniu włosów. Estry glukozy (metylowe, etylowe), np. oksyetyloglukoza, metyloglukoza, stosowane są w kremach regeneracyjnych jako substancje nawilżające i zmiękczające oraz nośniki substancji czynnych.

Fruktoza, ketoheksoza, cukier owocowy, tworzy bezbarwne kryształy o t.t. 100^:,C. Występuje w owocach i miodzie. W preparatach kosmetycznych jest stosowana jako substancja nawilżająca. Estry fruktozy i kw'asu fosforowego, w postaci soli magnezowej, są składnikiem past w leczeniu i profilaktyce chorób przyzębia.

4.9.2. Disacharydy

Disacharydy zbudowane są z dwóch cukrów prostych, połączonych wiązaniem gliko-zydowym. Wiązanie glikozydowe jest to eterowe połączenie — C — O — C — utworzone przez grupy hydroksylowe -OH cukrów prostych, alkoholi lub fenoli w reakcji kondensacji (usunięcia cząsteczki wody H₂Q). Cukry proste glukoza i fruktoza (w formie cy-