7 (1256)

124 4. Kosmetyczna chemia organiczna

Kwas eikozapentaenowy (EFA) 20:5/7-3 obecny jest głównie w tłustych rybach i zwierzętach morskich, gdzie występuje razem z DHA. Można go również znaleźć w glonach (w irlandzkim mchu), jednakże zbyt duży stosunek ilości jodu do ilości EPA sprawia, że te surowce nie powinny być traktowane jako główne źródło EPA. EPA działa jako prekursor dla eikozanoidów (substancji podobnych do hormonów działających na poszczególne tkanki), które redukują stany zapalne, zatory i poziom cholesterolu. Roślinny LNA może zostać przekształcony w organizmie w EPA, a ten z kolei w eikozanoidy lub DHA. DHA może także ulec konwersji w EPA, na poziomie około 10%, dlatego wegetarianie nie muszą stosować suplementów ze zwierzęcym DHA czy EPA. Mały odsetek chorób krążenia u Eskimosów spowodowany jest znacznym spożyciem ryb zawierających EPA i DHA. Podobna sytuacja ma miejsce na Krecie¹, gdzie niska zachorowalność na choroby układu krążenia interpretowana jest dużym spożyciem tłuszczów rybnych i owoców morza. W krajach azjatyckich, gdzie spożywa się duże ilości kwasów omega-3, zachorowalność na raka sutka jest mniejsza niż w krajach gdzie w diecie dominują kwasy omega-6. Badania przeprowadzone w Kalifornii wykazały, że kwasy tłuszczowe omega-3 można stosować w profilaktyce choroby nowotworowej piersi. Działania w tym zakresie polegają na zastępowaniu w diecie kwasów tłuszczowych omega-6 przez kwasy szeregu omega-3. Ograniczenie podaży kwasów omega-6 jest również ważne dla maksymalizacji przemiany LNA w EPA i DHA. Optymalny stosunek kwasów omega-6 do omega-3 w spożywanych olejach powinien wynosić od 5:1 do maksymalnie 1:1. Interesującym kosmeceutykiem, zawierającym kwasy omega-3, jest Fitline OMEGA3. Zawiera on olej z łososia, witaminy A, D, E, K, /3-karoten, koenzym Qi₀ i flawonoidy. Preparat działa zgodnie z koncepcją NTC (ang. Nutrient Transport Concept), tzn. najwyższej efektywności transportu i przyswajalności substancji odżywczych, które gwarantują ich optymalne wykorzystanie przez organizm. Technologia NTC opiera się na micelizacji, czyli rozdrobnieniu substancji hydrofobowych do postaci koloidalnej, łatwo przyswajalnej przez środowisko hydrofilowe organizmu. Micelizacja gwarantuje przyswajałność substancji aktywnych na poziomie bliskim 100%. Te same składniki w postaci niezmicelizowanej przyswajalne są w granicy do 25%.

W 1999 r. 1SSFAL (ang. International Society for the Study of Fatty Acids and Lipids) opracowało zalecenia dotyczące spożycia nienasyconych kwasów tłuszczowych. Obecnie dzienne spożycie nienasyconych kwasów tłuszczowych w Polsce wynosi: dla kwasów omega-3 średnio 1,5 g LNA i 0,1-0,15 g EPA i DHA oraz średnio 15 g kwasów omega-6 (LA i AA). Stosunek kwasów omega-6 do omega-3 w diecie wynosi zatem około 10:1, przy optymalnym 5:1. Oznacza to, że przeciętna dicta Polaka jest deficytowa w kwasy omega-3. Aby zapewnić odpowiednią podaż EPA i DHA, zaleca się spożycie co najmniej 300 g ryb tygodniowo, a obecnie średnie spożycie ryb w Polsce wynosi około 125 g na tydzień.

M. De Lorgeril, S. Renaud, N. Mamelle i inni, „Mediterranean a-linolenic acid rich-diet in the secondary prevention of coronary heart disease'\ Lancet, 343, 1454 (1994); S. Renaud, M. de Lorgeril, J. Delaye i inni, „Cretan Mediterranean diet for the prevention of coronary heart disease", Am. J. Clin. Nutr., 61, 1360 (1995).