82 83

PODSTAWY PODOLOGII KOSMETYCZNEJ

■    mięśnie pośrednie podeszwy:

—    mięsień zginacz krótki palców,

—    mięsień czworoboczny podeszwy,

—    mięśnie glistowate,

—    mięśnie międzykostne podeszwowe (3) i grzbietowe (4).

Najbardziej widoczne jest działanie mięśni na stopę w czasie porażenia mięśni.

■    Przy porażeniu mięśni strzałkowych ustaje napięcie mięśni nawrotowych, występuje więc działanie toniczne mięśni odwracających stopę. Stopa zostaje ustawiona na brzegu bocznym, a koniec stopy kieruje się do wewnątrz. Powstaje ustawienie stopy zwane stopą szpotawą.

■    Jeżeli porażeniu ulegnie mięsień piszczelowy przedni, to dzięki przewadze zginaczy stopa przyjmuje ustawienie zwane stopą końsko-szpotawą.

■    Porażenie mięśni odwracających stopę - występuje stopa koślawa. Wtedy też powstaje spłaszczenie sklepienia stopy, w wyniku czego powstaje stopa płaska i koślawa.

■    Przy porażeniu prostowników powstaje stopa końska.

■    Porażenie zginaczy doprowadza do powstania stopy hakowatej, zwanej piętową, poprzez dominację mięśni prostowników.

■    Porażenie mięśni utrzymujących sklepienie stopy (mięsień strzałkowy długi, mięsień piszczelowy tylny, mięsień zginacz długi palców, mięsień zginacz długi palucha i mięśnie podeszwy) - występuje płaskostopie.

■    Porażenie mięśni utrzymujących stały skurcz antagonistów doprowadza do ich stałego skrócenia. Skróceniu ulegają także elementy łącznotkankowe.

13.2. Zagadnienia z zakresu anatomii czynnościowej

Siła mięśniowa - zdolność do pokonywania oporu zewnętrznego lub przeciwdziałania mu kosztem wysiłku mięśniowego.

Praca statyczna mięśnia - występuje napięcie bez zmiany długości mięśnia, tzn. odległości między jego przyczepami.

Cele pracy statycznej:

■    stabilizuje części ciała, stwarzając warunki do skuteczniejszego działania innych mięśni,

■    równoważy opór zewnętrzny, umożliwiając utrzymanie przedmiotu lub unieruchomienie części ciała,

■    wzmacnia części bierne (głównie torebkę stawową i więzadła).

Praca dynamiczna mięśnia - występuje napięcie mięśniowe wraz ze zmianą długości mięśnia.

■    Gdy mięsień pokonując opór zewnętrzny, skraca się, mówimy o działaniu

koncentrycznym.

■    Gdy mięsień ustępując oporowi, ulega rozciąganiu, mówimy o działaniu ekscentrycznym.

82 | ROZDZIAŁ XIII

Rodzaje skurczów mięśniowych:

■    izometryczny - stała długość mięśnia, a zmienia się napięcie,

■    izotoniczny- zmienia się długość mięśnia, a napięcie jest stałe,

■    izokinetyczny - zmieniają się długość i napięcie mięśnia.

13.3. Wybrane formy ćwiczeń stosowanych w kinezyterapii

■    Ćwiczenia bierne - ruch prowadzony za pomocą siły zewnętrznej, najczęściej za pomocą ręki terapeuty.

■    Ćwiczenia czynno-bierne - stosowane przy nadmiernym napięciu mięśniowym, wywołanym unieruchomieniem, bólem lub innymi czynnikami. Ruch prowadzony jest biernie, a zadaniem pacjenta jest czynne rozluźnianie mięśni. Kwalifikowanie ze względu na siłę mięśniową jest trudne.

■    Ćwiczenia czynno-wolne - polegają na pokonaniu siły grawitacji aktywizowanej części ciała przy użyciu siły własnych mięśni, bez pomocy terapeuty.

■    Ćwiczenia oporowe - ćwiczeniami oporowymi nazywa się taką formę aktywności ruchowej, podczas której zespół dynamiczny pokonuje masę kończyny lub części ciała z dodatkowym obciążeniem zewnętrznym.

■    Ćwiczenia redresyjne - wykonywane w celu zniesienia przykurczów i stawowych ograniczeń ruchu przy użyciu siły zewnętrznej, która jest zawsze przykładana ręką terapeuty. Czynnikiem charakteryzującym tę grupę ćwiczeń i odróżniającym od ćwiczeń biernych jest przekroczenie granicy bólu. Często muszą być prowadzone pod osłoną leków przeciwbólowych, przy zastosowaniu zabiegów fizykalnych.

■    Ćwiczenia rozciągające - stretching - to czynność polegająca na stopniowanym przykładaniu siły zewnętrznej w celu rozciągnięcia, wydłużenia i uelastycznienia tkanek miękkich.

Cele ćwiczeń rozciągających:

■    zwiększenie elastyczności mięśni i ścięgien,

■    poprawa zakresu ruchów,

■    zapobieganie przykurczom,

■    zmniejszenie napięcia mięśniowego,

■    poprawa krążenia,

■    polepszenie koordynacji i szybkości ruchu,

■    przygotowanie mięśni do wysiłku,

■    profilaktyka przeciążeń i urazów.

W trakcie ćwiczeń siłowych dochodzi do skrócenia mięśni oraz częstych mikrourazów

włókien mięśniowych oraz tkanki łącznej.

Zasady ćwiczeń rozciągających:

■    rozgrzewka przed rozciąganiem,

■    mięsień rozciągany powinien być rozluźniony,

■    rozluźnienie możemy osiągnąć przez wstępne kilkusekundowe napięcie izometryczne,

• stabilna pozycja,

ROZDZIAŁ XIII I 82