86 87

PODSTAWY PODOLOGII KOSMETYCZNEJ

6)    kości palców (ossa digitorum pedis):

■    paliczek bliższy (phalanx proximalis),

• paliczek środkowy (phalanx media),

■    paliczek dalszy (phalanx distalis).

7)    rzepka (patella) należąca do trzeszczek.

8)    trzeszczki (ossa sesamoidea), występujące w stawach śródstopno-paliczkowych. Połączenia kości dzielimy na:

■    włókniste,

■    chrząstkowe,

■    maziowe (stawy).

14.2. Struktury stawów

Powierzchnie stawowe to odcinki kości pokryte chrząstką szklistą o idealnie gładkiej pi wierzchni.

Torebka stawowa to workowaty twór utrzymujący kości w stawie. Składa się z części z< wnętrznej włóknistej i wewnętrznej maziowej. Błona maziowa wydziela maź powlekająi i powierzchnie stawowe.

Jama stawowa jest wąską przestrzenią pomiędzy powierzchniami stawowymi i torebk i stawową, zawierającą maź stawową.

Obrąbek stawowy stanowi pasmo chrząstki włóknistej, która otacza brzeg powierzchni stawowej typu panewki. Panewka jest za mała i za płytka w stosunku do głowy, i dlatego obrąbek powiększa ją i pogłębia.

Krążki stawowe stanowią chrząstki włókniste znajdujące się między powierzchniami st; wowymi, zrośnięte z torebką stawową. Są amortyzatorami i wyrównują powierzchnie stawowe. Przykładem są łąkotki w stawie kolanowym.

Więzadła wewnątrzstawowe łączą odcinki kości w jamie stawowej i dlatego regulują z; kres ruchów.

Kaletki maziowe są uchyłkami błony maziowej, sięgając poza obręb jamy stawowej Tworzą różnej wielkości woreczki maziowe leżące w otoczeniu stawu. Umożliwiają swo bodnę ślizganie się więzadeł i ścięgien w sąsiedztwie stawów.

Rodzaje stawów: prosty, złożony, płaski, zawiasowy, obrotowy, eliptyczny, siodełkowaty, kulisty.

Połączenia kości kończyny dolnej dzielimy na połączenia obręczy kończyny dolnej i połączenia kończyny wolnej.

Połączenia w obrębie obręczy kończyny dolnej:

■    staw krzyżowo-biodrowy,

■    spojenie łonowe - kości miedniczne połączone są spojeniem łonowym. Między nimi znajduje się krążek międzyłonowy (discus interpubicus) zbudowany z chrząstki włóknistej. Włókna krążka przebiegają w różnych kierunkach tak, że dolne włókna tworzą wiązadło łukowate łonowe, a włókna poprzeczne górne tworzą wiązadło łonowe górne. W czasie ciąży i porodu spojenie łonowe, jak i stawy krzyżowo-biodrowe ulegają rozluźnieniu.

86 I ROZDZIAŁ XIV

hi/ostałe więzozrosty miednicy:

« A/ięzadło krzyżowo-guzowe,

•    więzadło krzyżowo-kolcowe (przyczepy to kości krzyżowa, kręgi guziczne i kolec kul-n/owy).

hinwy kończyny dolnej:

■    .!; iw biodrowy,

•    itaw kolanowy,

•    połączenia kości goleni,

•    .l.iwy stopy.

Mlnw biodrowy (articulatio coxae) jest stawem wieloosiowym, kulistym. Główkę stawową tworzy głowa kości udowej. Głęboka panewka utworzona jest przez kości miedniczne. i ’mewka otoczona jest obrąbkiem panewkowym.

' .li iw biodrowy ma silne wiązadła wzmacniające i ograniczające nadmierne ruchy koń-c /yny dolnej:

•    wiązadło głowy kości udowej jest wiązadłem wewnętrznym. Biegnie od powierzchni księżycowatej panewki i więzadła poprzecznego panewki do dołka głowy kości udowej,

•    warstwa okrężna (zona orbicularis) leży na wewnętrznej powierzchni błony włóknistej I tworzy pierścień obejmujący szyjkę kości,

•    wiązadło biodrowo-udowe,

■    wiązadło łonowo-udowe,

•    wiązadło kulszowo-udowe.

14.3. Biomechanika stawu biodrowego

Ituchy zgięciowe, prostowanie, przywodzenie, odwodzenie, obrót do wewnątrz i na zewnątrz, obwodzenie.

/gięcie (flexio) i prostowanie (extensio) uda odbywa się dookoła osi, która biegnie poprzecznie w płaszczyźnie czołowej (Rys. 24) pomiędzy punktami środkowymi główek kości udowej obu stawów. Ruch prostowania powodują mięśnie pośladkowe wielkie, półścięgnisty, półbłoniasty, głowa długa mięśnia dwugłowego oraz przywodziciel wielki. Ruch zginania powoduje mięsień lędźwiowo-biodrowy i prosty uda. Hamowanie ruchów zginania i prostowania odbywa się poprzez wiązadło biodrowo-udowe i przeciwstawne mięśnie.

Odwodzenie (abductio) i przywodzenie (adductio) to ruchy odbywające się dookoła osi '.tr/ałkowej, biegnącej przez środek główki stawowej. Ruch odwodzenia hamowany jest przez więzadło łonowo-udowe, a przywodzenia - przez wiązadło biodrowo-udowe. Najsilniejszym przywodzicielem jest mięsień przywodziciel wielki, który wykonuje % pracy przywodzicieli. Mięśnie odwodziciele to mięśnie pośladkowe wraz z mięśniem napinaczem powięzi szerokiej uda i mięśniem prostym uda.

Nawracanie (rotatio interna) i odwracanie (rotatio externa) odbywają się dookoła osi biegnącej pionowo od środka główki stawowej do środka stawu kolanowego. Obrót dc wownątrz powodują przywodziciel wielki oraz mięsień pośladkowy mały. Obrót na zewnątrz powoduje mięsień pośladkowy wielki. Obrót do wewnątrz hamowany jest przez więzadło kulszowo-udowe, n obrót na zewnątrz przez więzadło biodrowo-udowe.

ROZDZIAŁ XIV I 8