76 (77)

zwyczajowo jako wzory kwasów jednoprotonowych. Na przykład HF i HI0₃ tworzą sole KHF₂ i KH(T0₃)₂, co świadczy o tym, że ich cząsteczki są zasocjowane (HF)₂ i (HI0₃)₂ lub H₂F₂ i H₂I₂0₆.

2. HYDROKSOSOLE I METODY ICH OTRZYMYWANIA

Hydroksosole są to sole metali mających w związkach stopień utlenienia II lub większy, w których występuje przynajmniej jeden jon wodorotlenkowy (hydroksylowy) — OH~.

Hydroksosole można otrzymać przez:

a)    niecałkowite zobojętnienie wodorotlenków kwasami, np.:

Al(OH)₃ + CH₃COOH -* Al(OH)₂CH₃CQO + h₂o,

dwuwodorotlenek octan glinu (dwuhydroksooctan glinu)

b)    działanie na sole słabych zasad wodą lub zasadami mocnymi w odpowiednim stosunku, np.:

Pb(CH₃COO)₂ + NaOH -> Pb(OH)CH₃COO + CH₃COONa,

octan wodorotlenek ołowiu(II)

(hydroksooctan ołowiu(Il))

Sb(N0₃)₃ + 2H₂0    Sb(0H)₂N0₃ + 2HN0₃,

azotan(V) dwuwodorotlenek antymonu(IH)

(dwuhydroksoazotan(V)

antymonu(HI)

c)    działanie solami na sole, np.:

2ZnS0₄ + 2Na₂C0₃ • H₂0 -* ZnC0₃ Zn(OH)₂ + 2Na₂S0₄ + C0₂.

Przyczyną tworzenia się hydroksowęglanu cynku jest reakcja Na₂C0₃ z wodą, w wyniku której powstają jony OH^-:

Na₂C0₃ + 2H₂0 -» 2Na⁺ + H₂C0₃ + 20H~.

Obecne w roztworze jony wodorotlenkowe powodują tworzenie się hydroksosoli.

Powstająca hydroksosól jest najtrudniej rozpuszczalnym w wodzie produktem tej reakcji.

d) działanie na sole tlenkami ich metali, np.:

Pb(CH₃COO)₂ + PbO + H₂0 -> 2Pb(OH)CH₃COO.

octan wodorotlenek ołowiu(ll) (hydroksooctan ołowiu(H))

4. ĆWICZENIA

Wodorowęglan sodo NaHC0₃

Wodorowęglan sodu jest białym drobnokrystalicznym proszkiem o gęstości q — 2,16—2,22 g/cm³. W temperaturze 270°C rozkłada się na węglan sodu, wodę i dwutlenek węgla (patrz otrzymywanie bezwodnego węglanu sodu). W wodzie rozpuszcza się w ilości: 9,6 g w 100 g wody w 20°C i 16,4 g w 100 g wody w 60°C. Odczyn roztworów wodnych tej soli jest słabo zasadowy.

Wodorowęglan sodu otrzymuje się przez nasycanie roztworu wodorotlenku sodu dwutlenkiem węgla lub przez nasycanie roztworu węglanu sodu dwutlenkiem węgla. W pierwszym przypadku przebieg reakcji icst następujący:

NaOH + C0₂ -> NaHC0₃,

a w drugim przypadku reakcja przebiega zgodnie z równaniem:

Na₂C0₃ + C0₂ + H₂0 -»• 2NaHC0₃.

Otrzymywanie wodorowęglanu sodu z wodorotlenku sodu

Przebieg reakcji otrzymywania wodorowęglanu sodu tą metodą przedstawia następujące równanie sumaryczne:

NaOH + C0₂ -> NaHC0₃.

Sprzęt:

Biureta na 50 cm^J

Eksykator

Korek gumowy

Wąż gumowy

Statyw z łapą do biurety

Kolba stożkowa na 250 cm³ I ejek sitowy (Buchnera)

Zestaw do sączenia pod zmniejszonym

ciśnieniem

('ylinder miarowy na 100 cm³

149