99 (103)

IV. Polityka spójności UE i jej realizacja w Polsce 99

Najważniejsze zmiany w polityce spójności na lata 2007-2013 w porównaniu z okresem programowym 2000-2006 idą w kierunku większego powiązania działań podejmowanych w ramach polityki spójności z realizowaną w UE od 2000 r. strategią na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia (tzw. strategią lizbońską) oraz uproszczenia systemu i usprawnienia zasad i mechanizmów świadczenia pomocy. W nowej perspektywie finansowej utrzymana została wysoka ranga polityki spójności.

Wybrane postulaty Polski w sprawie polityki spójności w latach 2007-2013

•    utrzymanie „wysokiego profilu” tej polityki jako jednego z podstawowych obszarów działalności Wspólnoty i zwiększenie budżetu polityki spójności ponad dotychczasowy poziom 0,45% PKB Unii

•    sprzeciw wobec propozycji renacjonalizacji tej polityki²²

•    zwiększenie środków przeznaczanych na działania mające znaczenie dla wszystkich państw członkowskich i cechujące się jednocześnie wysoką wartością dodaną w skali Wspólnoty (jako takie zidentyfikowano: współpracę transgraniczną wzdłuż wewnętrznych i zewnętrznych granic UE, rozwój transeuropejskich sieci infrastrukturalnych, wszelkie inicjatywy dotyczące rozpowszechniania najlepszych doświadczeń (best practices), wspieranie budowy społeczeństwa opartego na wiedzy, zgodnie z postanowieniami strategii lizbońskiej, rozwijanie innych działań innowacyjnych, realizowanych dotychczas m.in. w ramach inicjatyw wspólnoty)

•    ograniczanie tradycyjnych działań o charakterze wyrównawczym na rzecz działań o największych efektach mnożnikowych, zorientowanych na budowanie siły konkurencyjnej regionów-; dlatego nawet w^; regionach najsłabiej rozwiniętych powinny być realizowane wybrane projekty wspierające innowacje, badania i rozwój itp.

•    silna koncentracja pomocy na obszarach celu 1 (70-75% całości środków'), przy utrzymaniu wskaźnika PKB na mieszkańca jako podstawowego kryterium identyfikacji tych obszarów

²² Przez renacjonalizację należy rozumieć przejęcie finansowania polityki przez budżety państw członkowskich. W przedstawionym na forum debaty stanowisku brytyjskim zaproponowano zawężenie podmiotowego zakresu świadczenia pomocy regionalnej ze środków UE tylko do nowych państw członkowskich, podczas gdy kraje Piętnastki same byłyby odpowiedzialne za rozwój swych słabszych regionów. Na pierwszy rzut oka przyjęcie takiego modelu europejskiej polityki spójności wydawać się mogło atrakcyjne dla Polski, bowiem oznaczałoby wyeliminowanie konkurencji do otrzymywania funduszy pomocowych ze strony beneficjentów pomocy strukturalnej w państwach „starej” Unii. Na dłuższą metę takie podejście doprow adziłoby jednak z pewnością do marginalizacji polityki spójności UE, gdyż nowe państwa członkowskie nie byłyby w stanie zbudować odpowiednio silnej koalicji politycznej na rzecz utrzymania w dalszej przyszłości dotychczasowego zakresu rzeczowego i finansowego tej polityki. Dlatego też Polska opow iadała się za rozwiązaniami, które gwarantowałyby objęcie polityką spójności wszystkich państw poszerzonej Unii.