amat urz kr182

i C₂. Napięcie wyjściowe odbiera się bądź no słuchawki, bądź dla sterowania wzmacniacza z gniazd B 1 i B 2 poprzez kondensator w układzie niesymetrycznym.

Dl

Rys. 16-19. Miniaturowy generator akustyczny z tranzystorem

Klucz telegraficzny włącza się w obwód bazy tranzystora OC 70 (TG 4).

16.6. Pomiary pojemności i indukcyjności podzespołów

Pomiar pojemności i indukcyjności podzespołów w nadajnikach i odbiornikach można wykonać najprościej przy użyciu generatora GDO. Dokładność tego pomiaru zupełnie wystarcza dla potrzeb amatorskich. Budowa specjalnego mostka do pomiarów LC jest jak na warunki amatorskie bardziej złożona. Układ pomiarowy z wykorzystaniem GDO przedstawiony jest na rys. 16-15. Równolegle do mierzonej pojemności (indukcyjności) włącza się znaną indukcyjność (pojemność). Zbliżając GDO do powstałego w ten sposób obwodu drgań, łatwo określa się częstotliwość rezonansową, po czym wyznacza się nieznaną wielkość z prostego wzoru

r - ²⁵ 330    _ 25 330

CP    ^C Lf

gdzie:

L — w nH, C — w pF, / — w MHz.

Zalecane jest oczywiście bardzo luźne sprzężenie z mierzonym obwodem.

Rys. 16-20. Najprostszy miernik pojemności

Układ z rys. 16-20 reprezentuje bardzo prosty miernik pojemności, w którym mierzony kondensator włącza się na przemian z kondensatorem wzorcowym w układ generatora z neonówką. Obwód neonówki zasilany

•łun

jest z potencjometru 100 kQ, za pomocą którego dobiera sic najodpowiedniejszą wysokość tonu akustycznego w słuchawkach. W pomiarze wykorzystuje się wrażliwość ucha ludzkiego na niewielkie różnice w wysokości tonu akustycznego o zbliżonych częstotliwościach. Przełączając do układu na przemian kondensator wzorcowy oraz mierzony, odnajduje się równowagę tonu i z odczytu na skali kondensatora zmiennego określa z zupełnie dobrą dokładnością pojemność badanego kondensatora. Zakres pomiarowy można rozszerzyć, włączając równolegle do kondensatora zmiennego Cs pojemności wzorcowe 1000 pF, 2000 pF. itd.

16.7. Pomiary anten i linii zasilających

Pomiary anten i linii zasilających ograniczają się na ogół do wyzna¹ czcnia oporności wejściowej układów, współczynnika fali stojącej oraz porównawczych pomiarów natężenia pola elektromagnetycznego. Pomiary prądów w liniach zasilających omówiono już poprzednio. To samo dotyczy i pomiarów częstotliwości rezonansowej, które wykonuje się za pomocą generatorów typu GDO.

Do porównawczego określania natężenia pola elektromagnetycznego promieniowanego przez urządzenie nadawcze służy po prostu falomicrz absorpcyjny, prosty lub z woltomierzem tranzystorowym. Ten ostatni układ jest oczywiście znacznie czulszy. Przy pomiarach natężenia pola w otoczeniu anten kierunkowych stosuje się dipol pomiarowy z miernikiem. Układ przeciętnego falomierza można przekształcić we wskaźnik natężenia pola przez proste dołączenie niewielkiej anteny do obwodu (najczęściej na odczep). Przewód anteny falomierza ma kierunek zgodny z kierunkiem przewodu anteny nadawczej. Wskazania mierników natężenia pola mają oczywiście wartość tylko porównawczą, umożliwiającą śledzenie procesu dostrajania obwodów nadajnika.

Najważniejsze pomiary anten i linii zasilających sprowadzają się do kontroli ich wzajemnego dopasowania. Antena dostrojona do rezonansu przedstawia oporność czynną, a linia zasilająca z falą bieżącą powinna przenosić energię w. cz. do anteny bez strat i szkodliwego promieniowania. Wymaganie to może być spełnione wówczas, gdy oporność wejściowa anteny będzie równa oporności falowej linii, ta z kolei •— równa oporności wyjściowej nadajnika. W przypadka zachwiania tej równości, powstają w linii zasilającej fale stojące, określane współczynnikiem fali stojącej. W najprostszy sposób można wykryć fale stojące w otwartych liniach napowietrznych, przesuwając wzdłuż linii czujnik w. cz., np. neonówkę. Zmiany jasności świecenia neonówki w miarę przesuwania jej wzdłuż linii będą przebiegały oczywiście w funkcji połowy długości fali roboczej nadajnika. Do tego rodzaju badania może być użyty bardziej czuły wskaźnik, np. falomicrz powstały w wyniku przełączenia generatora typu GDO.

Niezłe wyniki w przypadku niestrojonych linii symetrycznych daje użycie układu pomiarowego z pętlą (rys. 16-21). Przesuwając pętlę wzdłuż linii, łatwo można określić węzły i brzuśce napięcia w. cz., a na podstawie wskazań miernika określić współczynnik fali stojącej w linii. Warunkiem prawidłowości pomiaru jest zachowanie niezmiennie jednakowego sprzężenia pętli z linią, co jednak w- praktyce jest rzeczą trudną do zrealizowania. Dlatego też wykonuje się w tym celu odpowiednią prowadnicę z materiału izolacyjnego, s jako miernik stosuje się

361