Atlas muzyki9

. j< lj# ^Swotsciowa i ma skrócone ropry-S«J.^ł'jfuSmiaM «*f wpływy wiedeńskie •' ęSSfilL MONN) I pojawia menuet. Bli-^>A°^n^viertsn*-a tinfonit operowej i koncer-Sinfonia KV 45. której Mozart I ?S ji^o uwertury do opery bufla /Lo/2n-

r ttź£d« ł w Salzburgu kompozytor konty-Łdoueńcionalnc tworzenie sinfonir. 5 *ym-:*2V|770. po 8 w 1771 i 1772, 7 w 1773. Os-a ńtipji ukazuje nowy stopień kompozy-Jlug wfcdzy i nową wrażliwość (wpływ C. SY BACHA i X HAYDNA), co widać zwł.

₄ cakj“S)rtt/onlig-nto/ł. KV 183. Doskonale-J _t(vlu daje się zaobserwować w Symfonii \-M> KV 201 i /*r/wr. KV 202 (1774).

'•ntępujc czteroletnia przerwa, podczas któ-rg matast symfonii powstają divertimenta, <mud> i koncerty, niemal wszystkie na poręby salzburskie: muzyka na uroczyste oka-.nc w kręgach mieszczańskich i książęco-bi-dupeh. na wesela, zakończenia semestrów i \bcyka finaiowd) i in. (s 142). tt'Paryżu w 1778 Mozart pisze trzyczęściową smton* .Paryską"(bez menueta) D-dur. KV W dla Ctmceru spiritucls. Wpływy mannheim-d» jak użycie klarnetów, „rakietowe" pocho-IPftiowe, silne kontrasty dynamiczne, wy-rtępiuj obok manier paryskich, jak premier mpaiirchel. czyli tutti smyczkowe na początku finału; Mozart wprowadził jc ironicznie dopiero po rozpoczęciu w „szepczącym" pp_% po kiorym nastąpiło uderzenie w ff. W Salzburgu, pawi wyjazdem do Wiednia, napisał (3-4?) nmforoe Symfonia ..HaffnerowskaKV 385 (Wfeden 1782) powstała z //Serenady „Haffite-'mikief (dla Salzburga; s. 142, rys. A).

Symfonię „Unzką" C-dur, KV 425 (1783) wy-kooino w pałacu Thunów w Linzu. z okazji otnodniowej akademii muzycznej. Jest ona pokrewna symfoniom HAYDNA: wolny wstęp, Adagio na 6/8 jako cz. 11. ale również Mo-artowska chromatyka. Symfonia ..Praska" D-dur, KV 504 (1786) bez menueta pochodzi / okresu między Weselem Figara a Don Gio-lumrirti (prawykonanie; Praga 191 1787). Wol-V wstęp do cz. I wciąż jeszcze wykazuje mann-bemuką przemienność p i t.

Trzy ostatnie symfonie, nr 39-41. skomponował Mazan latem 1788 (w ciągu 6 tygodni, oprócz widu innych dzid):

- Es-dur. KV 543 (ukończona 26 VI); f-moll. KV 550 (ukończona 25 VII);

-Odur. K® 551 (ukończona 10 Vlllk Są to kompozycje bardzo różno, o mdywdual-nym charakterze. Nie stanowią cyklu, lecz

.    III / symfonika klasyczna: Mozart, Bcethoven 419

^oria

** ^ynicMowm w utrzymane wsty-KV 16(1 ?64~ 1765). po*o-

W»ltb«>rf. waralwach

.komponował je bez omów*™*-    ~

(Mnykonuń ■tylko    _ocza(jnie było

wtfji W Synifcill g-m»n rocki

klarnetów - Mozart wprowadził je później. Rezygnacja z kotłów i trąbek podkreśla ciemne, bolesne barwy.

I Symfonia „ Jowiszowa" swą nazwę otrzymała później, w nawiązaniu do swego pełnego blasku charakteru w intradowej tonacji C-dur (zoh. a 417) oraz obecności jasnych partii instrumentów dętych blaszanych (clarini. wysokie trąbki). Zainteresowanie barokową polifonią doprowadziło w finale Symfonii „Jowiszowej" do syntezy dawnego kontrapunktu i nowego stylu. Mozart połączył w najwyższym stopniu uducho-j wioną wielogłosową sztukę kontrupunktyczną z niczym niezakłóconym, witalnym rozmachem Odpowiada temu założenie konstrukcyjne fi-nału. utrzymanego w klasycznej fornue sonarowej z ekspozycją (temat poboczny w obszarze dominantowym), przetworzeniem (roodulacyj-| ny niepokój), repryzą (temat poboczny w tonacji toniki) i kodą; do lego dochodzi bardzo gęsta polifonia z kanonami, imitacjami, stretumi. inwersją itp. (rys. A).

Barok i klasycyzm stapiają się już w temacie głównym (a). Zaczyna się jak dawny temat fugi, z chorałową prostotą i charakterystycznym motywem czołowym. Za barokową uznać można kontrapunktyczną kontynuację w drugim odcinku, którą Mozart ujmuje też w postaci ścisłego fugata w takcie 35 i n. Rysem klasycznym jest towarzyszący od pocz. tema-towi typowy akomp. ósemkowy i kontrastujący następnik; pauza ćwierćnutowa (takt 5). rytmiczna niespodzianka i swobodna mory-wilca (takt 6), pieśniowe zakończenie (takt 7 i n.), wszystko ponad stałym pulsem ósemkowym w środkowym rejestrze oraz imitującym (takt 5) i kadentionującym basem (rys A). Mozart wprowadza 5 tematów (a-c). W ekspozycji występuje 5-głosowe fugato w dawnym stylu, realizowane przez wszystkie smyczki (z samodzielnym kontrabasem), wykorzystujące główny temat (a) i barokowy kontrapunkt (zoh. wyżej). W kodzie natomiast pojawia wę fukturafna kulminacją w postaci 5-głosowcgo fugata. w którym wszystkie tematy a e są ze sobą zestawione (wg zasady fugi podwójnej -w tym wypadku pięuotcmntowrj, która jednak w czasach baroku nic występowała, rys A takt 388). Fragment ten w *węj postaci i sposobie prowadzenia głosów przywodzi na mytl My-skothwy ansambl różnych charakterów i po*a-ciz opery buffo - klasyczny dramatyzm w muzyce inśtr.

Hcnfamcn. / Symfonia C-dur pochodzi z poa nowego stulecia; miało ono doprowadzić tonął-ność funkcyjną do granic rozpadu Z rcco wzgle-du jej wolny wstęp, w którym pracz wicie taktów kompozytor unika toniki. zbaczając ku innym brzmieniom (ryi Bk zyskuje rangę tpaboła T\m siiniei utn»ib (otulą (mu główm. o (rpcs wym dla Beethovena ryaar - upoco>wa coema gę-ściejsze i silniejsze atakowanie jednego dźwięk u (tu cp akt woli ujęty w muz. postać.