CB i rad 064

64

IV. PODSTAWY RADIOKOMUNIKACJI

W rozchodzeniu się fali przyziemnej dużą rolę odgrywa pochłaniające działanie terenu, zależne od jego nierówności, pokrycia roślinnością i oporu właściwego gruntu. Nierówności o dobrym przewodnictwie elektrycznym odbijają, a izolujące pochłaniają energię fal elektromagnetycznych.

Biorąc pod uwagę opór właściwy terenu, można uwzględnić dla zakresu radiofonicznego wszystkie straty energii fali powierzchniowej.Nie wchodząc w szczegóły, podajemy zestawienie właściwości różnych obszarów fal elektromagnetycznych.

FALE DŁUGIE, o bardzo małych częstotliwościach drgań rzędu kilkuset kHz, dzięki słabemu pochłanianiu i silnemu uginaniu rozchodzą się na znaczne odległości. Wymagają one wielkich stacji nadawczych i bardzo wysokich anten; stosowane są w stałej radiokomunikacji. Zasięg przy dużych mocach i antenach 1/4 X, 1/2 X jest stabilny i wynosi około 500 km w dzień oraz do 2000 km w nocy .Wysokość ąnteny nowej powojennej stacji w Raszynie wynosi 345 m 1/4 X, natomiast najwyższy na świecie 646 m (2 MW) maszt-an-tena 1/2 X istniał w Polsce w Gąbinie. Zasięg fal długich maleje wraz z długością fali. W nocy odbiór jest lepszy niż w dzień.

Szkodliwość promieniowania fal długich jest minimalna w porównaniu z falami ultrakrótkimi.

FALE ŚREDNIE, o częstotliwościach drgań powżej 0,1 MHz, używane są w komunikacji radiotelegraficznej i radiotelefonicznej oraz w radiofonii. Zasięg w nocy jest kilkakrotnie większy niż w dzień.

FALE POŚREDNIE, o częstotliwościach drgań powyżej 1 MHz mają w swym zasięgu przerwy, obszary milczenia (strefy martwe). Zasięg zmienia się w zależności od pory roku. Mają niewielkie zastosowanie.

FALE KRÓTKIE, o długościach około 30 m mają duże zasięgi w nocy, fale zaś rzędu 15 m - w dzień. Ich częstotliwości drgań są w granicach 10 MHz. Przy małych mocach stacji nadawczych osiągalne są bardzo duże zasięgi. Występują dla nich strefy martwe.

FALE ULTRAKRÓTKIE zachowują się zasadniczo jak promienie świetlne, a więc rozchodzą się po liniach prostych, lecz przenikają prawie bez osłabienia przez mgłę, dym i inne zaciemnienia atmosferyczne wywołane przez zawiesiny o niewielkich rozmiarach. Na ogół stosuje się je na odległościach tzw. geometrycznej widzialności. Podczas rozchodzenia się ich nad morzami zaobserwowano silny wzrost zasięgu, co prawdopodobnie ma związek ze wzrostem stopnia ugięcia. Istnieje tu możność uzyskiwania wiązek kierunkowych przy użyciu reflektorów, podobnie jak dla światła. Dłuższe z tych fal, o częstotliwościach drgań rzędu 100 MHz, znalazły zastosowanie w telewizji, a fale decymetrowe (częstość drgań przekraczająca 1000 MHz) są falami radarowymi i technicznie opanowano je dopiero w czasie ostatniej wojny.