CB i rad 065

65

IV. PODSTAWY RADIOKOMUNIKACJI

ZJAWISKA W UKŁADZIE ODBIORCZYM

Fala elektromagnetyczna wysłana przez antenę nadawczą rozchodzi się w przestrzeni i dobiega do anteny odbiorczej (zasada jej działania i budowa są podobne jak anteny nadawczej), wywołując powstanie w niej prądu szybko-zmiennego, zwykle bardzo małej mocy. Z anteną odbiorczą sprzężony jest pbwód oscylacyjny, który zostaje pobudzony do drgań, jeśli jest w rezonansie z falą dobiegającą, tzn. gdy częstotliwość jego drgań własnych równa się częstotliwości drgań fali.

Zjawisko rezonansu odgrywa ważną rolę w radiotechnice, podobnie jak i w wielu innych działach techniki i nauki. Dwa kamertony dające dokładnie ten sam ton, ustawiamy w niedużej między nimi odległości; po pobudzeniu do drgań jednego z nich usłyszymy po pewnym czasie dźwięczenie drugiego. Zjawisko to daje się wytłumaczyć w sposób następujący: pierwszy kamerton wysyła fale głosowe, które uderzają o drugi; uderzenia te są bardzo słabe, lecz trafiają kamerton w odstępach czasu równych okresowi jego drgań, więc działania ich dodają się, wskutek czego mogą one z czasem pobudzić do drgań nawet stosunkowo ciężkie i sztywne widełki kamertonu. Małe natężenie impulsów wynagradza ich liczba i stosownie dobrany rytm. Kiedy oddział wojska maszeruje rytmicznie przez most, może zajść niebezpieczeństwo zerwania mostu, jeśli przypadkowo takt kroków będzie odpowiadał okresom wahań mostu.

Zupełnie analogicznie tłumaczy się rezonans elektromagnetyczny. Jeśli obwód drgań jest dokładnie dostrojony do częstotliwości drgań fali dobiegającej do anteny, to nawet bardzo słabe impulsy mogą już wystarczyć do wzbudzenia drgań. Do anteny odbiorczej dobiegają fale o różnych długościach, wysyłane przez różne stacje nadawcze. W obwodzie odbiornika będą jednak wzbudzone ze znacznym stosunkowo natężeniem tylko te, których częstotliwość drgań równa jest częstotliwości drgań własnych obwodu; właśnie dzięki temu odbieramy jedną tylko stację. Zmieniając pojemność obwodu oscylacyjnego (kręceniem gałki odbiornika) zmieniamy częstotliwość drgań własnych obwodu, wskutek czego usłyszymy audycje innych stacji.