CCF20081013010

288

raża stosunek długości osi długiej (linia prosta łącząca szczyty tępego i ostrego bieguna jaja) do osi krótkiej jaja (średnica przekroju poprzecznego jaja w najszerszym miejscu).

Sprzęt: suwmiarka.

Wykonanie oceny. Suwmiarką wykonać pomiar długości osi dłuższej i krótkiej jaja, a następnie obliczyć indeks kształtu według wzoru:

jk _ długość osi dłuższej [cm] długość osi krótkiej [cm]

Interpretacja wyników. Indeks mniejszy niż 1,2 wskazuje na kulisty kształt, natomiast większy od 1,4 ma jajo mocno wydłużone.

Skorupa jaja

Ocena ta obejmuje stopień czystości, stan powierzchni skorupy oraz wytrzymałość na uszkodzenia.

Czystość skorupy

Zanieczyszczenie skorupy może być źródłem zakażenia treści drobnoustrojami przenikającymi przez pory skorupy.

Ze względu na czystość skorupy wyróżniamy jaja:

1)    o czystym wyglądzie (drobne zanieczyszczenia),

2)    przybrudzone,

3)    brudne (z wyraźnie przylegającą warstwą brudu),

4)    myte (zawilgocone, o uszkodzonej przez mycie kutykuli),

5)    czyszczone (o uszkodzonej na skutek suchego czyszczenia kutykuli).

Brudne, myte bądź czyszczone jaja nie nadają się do dalszego przechowywania.

Stan powierzchni skorupy

Pod względem uszkodzeń mechanicznych skorupy widocznych w świetle dziennym rozróżnia się stłuczki (drobne pęknięcie) i wylewki (wyraźne pęknięcia skorupy i uszkodzone błony jajowe, przez co następuje wyciek treści).

Jajo o zniekształconej bądź zbyt miękkiej skorupie lub bez skompy oddziela się od jaj przeznaczonych do obrotu.

Grubość skorupy

Wytrzymałość skorupy na uszkodzenia zależy przede wszystkim od jej grubości. Grubość skorupy wynosi średnio 0,3 mm.

Wykonanie oznaczenia. Skompę wysuszyć płatkiem ligniny, a następnie śrubą mikrometryczną zmierzyć grubość na obwodzie oraz w tępym i ostrym biegunie |a ja, podając wynik jako średnią arytmetyczną z trzech pomiarów.

Sprzęt: śruba mikrometryczną.

Interpretacja wyników. Grubość skorupy poniżej 0,3 mm świadczy o złym stanie zdrowotnym kury lub nieodpowiednim jej żywieniu.

Świeżość jaja

Ręczne prześwietlanie jaja

Prześwietlanie jest metodą oceny skorupki i treści jaja, którą przeprowadza się za pomocą lampy jajczarskiej, zaopatrzonej w żarówkę 60 W. Wnętrze jaja można obejrzeć dzięki mikroporowatości skorupki i błon jajowych. Prześwietlenie umożli wia wykrycie jaj starych, gotowanych, zamarzniętych oraz z rozwijającym się za rodkiem.

Rysunek 57

Skala do określania wysokości komory powietrznej jaj podczas podświetlania leli lampą jajczarską (PN-85/A-86503)

Sprzęt: lampa jajczarska, skala do określania wysokości komory powietrznej (rys. 57).

Wykonanie oceny. Do otworu świetlnego owoskopu należy ostrożnie przystawić jajo tępym biegunem ku górze. Następnie obrócić o 1 1/2 obrotu w jedną stronę i po nagłym zatrzymaniu w drugą stronę. Ocenić wygląd skorupki, wielkość komory powietrznej, wygląd białka oraz żółtka z tarczką zarodkową.

Interpretacja wyników:

Wygląd skorupy

Skorupa powinna przeświecać równomiernie. Pęknięcia wskazują na tzw. tłu czki świetlne, których nie rozpoznaje się metodą organoleptyczną. Jaja takie nia na dają się do przechowywania. Ciemniejsze i jaśniejsze plamy wskazują na nierówno mierne rozłożenie wapnia w skorupce, która przez to jest krucha i jajo takie może być uszkodzone w czasie transportu.