CCF20090225096

wał taką oto sytuację, o tym specyficznie upiornym charakterze, jaki często towarzyszy poważnym błędom taktycznym popełnianym w sytuacji przecinania się kultur. W okresie tym w Berlinie panował niesłychanie ostry deficyt mieszkań. By złagodzić sytuację, władze okupacyjne w strefie amerykańskiej poleciły, aby ci berlińczycy, którzy mają jeszcze kuchnię i łazienkę, zechcieli dzielić się nimi ze swymi sąsiadami. Rozporządzenie trzeba było ostatecznie uchylić, bo w trakcie wspólnego korzystania z wygód poddani nadmiernemu stresowi zaczęli się nawzajem zabijać.

Budynki publiczne i prywatne często zaopatrzone są w podwójne, dźwiękoszczelne drzwi, jak to często bywa w pokojach hotelowych. Niemcy, co więcej, traktują drzwi niezwykle serio. Ci z nich, którzy przebywali w Ameryce, mają wrażenie, że nasze drzwi są kruche i lekkie. W obu krajach z drzwiami otwartymi i zamkniętymi wiąże się zupełnie inne znaczenie. W biurach Amerykanie pracują przy drzwiach otwartych, Niemcy — przy zamkniętych. W Niemczech zamknięcie drzwi nie oznacza wcale, że chce się pozostać samemu, mieć spokój lub robić coś, co nie nadaje się do oglądania przez innych. Niemcy myślą po prostu, że otwarte drzwi to niedbalstwo i bałagan. Zamknięcie drzwi zapewnia pomieszczeniu integralność i stwarza między ludźmi pewną granicę. Inaczej czują się oni zbyt wzajem zaabsorbowani. Jeden z moich niemieckich respondentów powiedział: „Gdyby w rodzinie naszej nie było drzwi, musielibyśmy odmienić styl życia. Bez drzwi mielibyśmy dużo więcej utarczek. Gdy nie mam ochoty rozmawiać, kryję się za drzwi... Gdyby drzwi nie było, musiałbym stale przebywać w zasięgu mojej matki.”

Kiedy Niemiec zapali się do tematu zamkniętej przestrzeni w Ameryce, można liczyć na jego komentarz do hałasów, jakie przedostają się przez

ściany i drzwi. Dla większości Niemców nasze drzwi są symbolem amerykańskiego stylu życia. Cienkie, tandetne, rzadko dopasowane, jakże daleko im do materialnej solidności drzwi niemieckich. Nie wydają dźwięku, gdy się je zamyka, i sprawiają wrażenie mało solidnych. Brzęk zamka jest niewyraźny, przypomina klekotanie, a czasem może go nawet brakować.

Taktyka otwartych drzwi w businessie amerykańskim i wzorzec drzwi zamkniętych w kulturze businessu niemieckiego powodują nieraz utarczki w filiach firm amerykańskich i w zależnych towarzystwach handlowych na terenie Niemiec. Sprawa ta wydaje się całkiem prosta, ale niemożność zrozumienia jej wciąż wywołuje tarcia i nieporozumienia pomiędzy menedżerami amerykańskimi i niemieckimi za oceanem. Pewnego razu poproszono mnie o udzielenie porady pewnej firmie

0    zasięgu ogólnoświatowym. Jednym z pierwszych pytań było: „Jak doprowadzić do tego, żeby Niemcy trzymali drzwi otwarte?” Otwarte drzwi wpędzały Niemców w poczucie, że są stale na widoku,

1    nadawały działalności towarzystwa niezwykle zrelaksowany i daleki od businessu charakter. Z drugiej strony, zamykanie drzwi wywoływało u Amerykanów wrażenie, że nad miejscem takim unosi się jakaś konspiracyjna atmosfera, z której oni sami są wyłączeni. Sedno sprawy tkwiło w tym, że zostawianie drzwi otwartych nie oźnacza-ło tego samego w kulturze obu krajów.

Porządkowanie przestrzeni

Systematyczny i hierarchiczny charakter kultury Niemców znajduje swój wyraz w posługiwaniu się przez nich przestrzenią. Niemcy lubią wiedzieć, gdzie stoją, a stanowczo protestują przeciw tym, którzy robią zamieszanie w kolejkach, „wyłamują się z linii” czy nie respektują takich napisów, jak

13*

195