CCF20090521002

zaś receptur potraw ułożyć całodzienny jadłospis, a następnie jadłospisy okresowe (10-, 14- lub 21-dniowe). Pozwala to na uniknięcie powtarzania się tych samych bądź zbliżonych potraw, a także na właściwą organizację zakupów potrzebnych surowców żywnościowych, ich przechowywanie i przetwórstwo.

4. Wartość energetyczną i odżywczą zaplanowanych jadłospisów porównać z normami na poziomie zalecanego spożycia dla poszczególnych grup wchodzących w skład tej zbiorowości i dokonać ewentualnej korekty. Może okazać się, że wartość odżywcza i energetyczna posiłków w każdym dniu nie odpowiada ściśle normom żywieniowym. Należy jednak pamiętać o tym, iż normy są tylko wytycznymi, które powinny być realizowane w dłuższym czasie. Możemy planować w ten sposób wyżywienie, nie popełniając istotnego błędu tak, aby średnia wartość odżywcza jadłospisów kilkudniowych (z 5-10 dni) była zgodna z normami.

W przypadku układania jadłospisów dla pojedynczych osób lub rodzin nie ma konieczności korzystania z racji pokarmowych, ale należy pamiętać o urozmaiceniu diety. Najlepiej jest zacząć planować jadłospisy od ułożenia zestawów obiadowych, następnie śniadań i kolacji, a na końcu drugich śniadań i podwieczorków.

W planowaniu prawidłowych jadłospisów zarówno w żywieniu indywidualnym, jak i zbiorowym należy zwrócić uwagę na następujące kwestie:

1.    Liczba, wielkość, rozkład posiłków w ciągu dnia oraz długość przerw między nimi. Dzieciom i młodzieży zaleca się podawanie 4, a najlepiej 5 posiłków dziennie, ale za to o mniejszej objętości. W przypadku dorosłych mogą to być 3 główne posiłki, jednak wskazane jest rozłożenie całodziennej racji pokarmowej na 4 i więcej posiłków w ciągu dnia. Przerwy między kolejnymi posiłkami nie powinny być krótsze niż 3,5-4 godziny i nie dłuższe niż 6 godzin. Dłuższe przerwy między posiłkami powodują spadek zawartości glukozy we krwi, wywołując uczucie zmęczenia zarówno fizycznego, jak i umysłowego, a nawet zmniejszają wydajność pracy. Rozłożenie dziennej racji pokarmowej na 4-5 posiłków zmniejsza skłonność do tycia, gdyż spożywanie tej samej objętości pożywienia w postaci 1-2 posiłków przyczynia się do szybszego odkładania się tkanki tłuszczowej. Ostatni posiłek powinien być spożyty na 2 godziny przed snem.

2.    Procentowy rozdział energii na poszczególne posiłki w zależności od liczby ich występowania w ciągu dnia (tab. 3.28).

3.    Regularne spożywanie posiłków o tej samej porze pozwala organizmowi w pełni wykorzystać dostarczone mu składniki pokarmowe. Szczególnie niewskazane jest niespożywanie śniadań przed wyjściem z domu i jedzenie w pośpiechu oraz jedzenia na krótko przed pójściem spać.

216