CCF20091012043

Jurysprudencja a życie 49

uwzględniając krytycznie elementy ontologii i aksjologii prawa natury. Zgodnie z jurysprudencją prawa natury prawo natury jest prawem wyższym, nadrzędnym w stosunku do prawa tworzonego, jako jego źródło i miara oceny. Biojurysprudencja, sytuując bioprawo na poziomie możliwości zracjonalizowanej wolności życia człowieka, uzgodnionego z moralnością, i często religią, nie musi już oceniać go na jakichkolwiek skalach wyższości albo niższości. Prawo natury jest niezależne od państwowej aktywności prawotwórczej, natomiast bioprawo byłoby od niej zależne, ale jednocześnie uwarunkowane decyzjami komitetów czy też rad bioetycznych. To pierwsze ma . charakter prawa niezmiennego, wiecznego i uniwersalnego, to drugie zaś prawa zmiennego, uchylanego i uniwersalnego w granicach prenormy życia dobrego. Zarówno według jurysprudencji prawa natury, jak i biojurys-prudencji prawo złe, niesprawiedliwe, niesłuszne nie jest prawem (Lex iniusta non est lex).^w

Na gruncie jurysprudencji prawa natury życie chronione jest przede wszystkim niejako od zewnątrz, głównie poprzez prawo tworzone. Biojurysprudencja, poprzez bioprawo, samodzielnie chroni życie i zmierza do podnoszenia jego jakości niejako od wewnątrz, dzięki włączeniu życia, jako prewartości, do swoich wartości i norm będących równocześnie ich pre-normą. Ochrona i podnoszenie jakości życia w prawie tworzonym zależy nie tylko od nakazów prawa natury, nie wszędzie i nie zawsze przecież przyjmowanego. Biojurysprudencja i oparte na niej bioprawo same, bez potrzeby interwencji zewnętrznej, wynoszą ochronę i podnoszenie jakości życia na aksjologiczny piedestał. Znajomość wyrafinowanej często intelektualnie jurysprudencji prawa natury ogranicza zasięg jego praktycznej przydatności. Treści prewartości i prenormy życia w świetle biojurysprudencji są oczywiste - jako dobrodziejstwo dla każdego rozumnego człowieka.

Jurysprudencja pozytywizmu prawniczego

W odróżnieniu od jurysprudencji prawa natury jurysprudencja pozytywizmu prawniczego jest tylko częściowo przydatna biojurysprudencji w zakresie jej ontologii, epistemologii, aksjologii i metodologii. Pozytywizm prawniczy rozwija się od XIX wieku w kilku odmianach. W większości kultur świata zachowuje dominujące znaczenie w myśli i praktyce prawniczej jako podstawowe instrumentarium pracy prawnika. Zrodził się i okrzepł - jako klasyczny pozytywizm prawniczy, w krytycznej reakcji na jurysprudencję prawa natury i niemieckiej szkoły historycznej, najpierw w wersjach angielskiej jurysprudencji analitycznej i jurysprudencji pojęciowej kontynentu

¹⁸ Kryteria oceny prawa wyjaśnił m.in. H. Jankowski, Prawo i moralność, Warszawa 1968.