CCF20091012041

Jurysprudencja a życie 47

prudencji wyróżnia się własnymi metodami badania prawa: prawo natury głównie metodami umożliwiającymi poznawanie wartości; pozytywizm prawniczy - metodami analiz językowych, logicznych i matematycznych; realizm prawniczy - metodami empirycznymi socjologii i psychologii. Z metodologii ogólnej przenoszone są do jurysprudencji metody hermeneutyki, retoryki, teorii argumentacji, analizy językowej i inne. Jurysprudencja posługuje się więc wieloma metodami badawczymi, ale najbardziej dla niej charakterystyczne są metody językowo-logicznego badania tekstów prawnych, niezbędne zwłaszcza w tzw. dogmatyce prawa. We wszystkich naukach prawnych stosowane są metody porównawcze, wyjaśniane przez kom-paratystykę prawniczą.¹²

Jurysprudencja prawa natury

Spośród klasycznych nurtów jurysprudencji jurysprudencja prawa natury jest najbardziej zbliżona do założeń biojurysprudencji. Zbliżenie to występuje najwyraźniej w ontologii i aksjologii jurysprudencji prawa natury i biojurysprudencji, nie występuje zaś w ich epistemologii i metodologii. Epistemologia jurysprudencji prawa natury skupia się na poznawaniu teoretycznych stron wartości prawa, natomiast biojurysprudencja uwzględnia również jego strony praktyczne z uwagi na potrzeby bioprawa. Metodologia jurysprudencji prawa natury ogranicza się w zasadzie do metod racjonalnej dedukcji, często spekulatywnej, w odróżnieniu od biojurysprudencji dostrzegającej poznawczą i praktyczną przydatność wszystkich metod, wszystkich nurtów jurysprudencji, jeśli służą one poznawaniu prewartości i prenormy życia i bioprawa.¹³

Ontologia jurysprudencji prawa natury, w najogólniejszym ujęciu, pojmuje prawo natury jako fakt racjonalno-psychiczny, wysnuwany ze znajomości natury człowieka, społeczeństwa, świata, bóstwa.¹⁴ Fakt ten istnieje w naturze wszystkich myślących ludzi, kształtując zobowiązujące ich oceny niezależne od ocen i obowiązywania prawa tworzonego - stanowionego i precedensowego. Z określonego pojmowania natury wysnuwane są główne nakazy prawa natury, najczęściej ochrony życia człowieka, prokreacji, pracy, komunikowania się, tworzenia wspólnot, poszerzania wiedzy. Biojurysprudencja, zamiast zbyt wieloznacznego pojęcia natury, sięga po bardziej jasne pojęcie życia, świadomie dostrzegając i wyodrębniając różne

¹²    Szerzej R. Tokarczyk, Komparatystyka prawnicza, wyd. IX, Warszawa 2008.

¹³    Najbardziej wnikliwe wyjaśnienie różnych aspektów jurysprudencji prawa natury przedstawił E. Wolf (Das Problem der Naturrechtslehre. Versuch einer Orientierung, Karlsruhe 1959).

¹⁴    Tak np. R. Tokarczyk, Filozofia prawa, wyd. X, Lublin 2005, s. 163 i n.