CCF20091012049

CCF20091012049



Jurysprudencja a życie 55

jących na decyzję sędziów z uwzględnieniem najważniejszych celów społecznych, realizowanych przez prawa dążące do jak największej skuteczności; odrzucenie utożsamiania prawa z treściami prawa w książkach (law in books) na rzecz prawa w działaniu (law in action). Założenia jurysprudencji realizmu prawnego mają duże znaczenie dla biojurysprudencji, zwłaszcza rozumienia życia psychicznego człowieka i życia społecznego różnych grup społecznych.27

Ontologia jurysprudencji realizmu prawnego charakteryzuje się onto-logicznym monizmem naturalistycznym, upatrującym byt oraz istnienie prawa tylko w empirycznie dostrzegalnych faktach socjologicznych albo (i) psychologicznych. Jest to ontologia substancjalnego, materialistycznego rozumienia prawa przeciwstawna ontologiom idealistycznym, abstrakcyjnym. Podobnie jak hermeneutyka, tak i ontologia początek istnienia prawa dostrzega od momentu jego interpretacji. W szkole wolnego prawa (Frei-rerchtslehre, Freirechtsbewegung) „prawo rzeczywiste" to prawo sędziowskie, oparte na różnych normach, podobnie jak w biojurysprudencji, nie tylko więc na normach prawnych. Amerykański realizm prawny utożsamiał istnienie prawa z prawem kultury common law - żywym prawem tworzonym przez sędziów. Psychologiczna teoria prawa sprowadziła ontologiczny sens norm prawnych do przeżyć psychicznych - emocji atrybutywnych, w odróżnieniu od moralnych emocji imperatywnych.28 Skandynawski realizm prawny był bardziej teoretyczno-uniwersytecki niż empiryczno-pragmatyczny realizm amerykański, łącząc w swych koncepcjach ontologii prawa to, co psychologiczne, z tym, co socjologiczne. Ontologia wszystkich tych trzech nurtów jurysprudencji realizmu prawnego jest przydatna ontologii biojurysprudencji, bardziej jednak wszechstronnie wyjaśniającej istotę bytu życia psychicznego i życia społecznego.

Epistemologia jurysprudencji realizmu prawnego określa granice poznawania i stosowania prawa możliwościami poznawczymi, interpretacyjnymi i decyzyjnymi sędziego.29 Przyznaje prawu charakter naukowy dopiero po usunięciu z niego prawnonaturalnych naleciałości metafizycznych

2/ Wprowadzenie do jurysprudencji realizmu prawnego opracowali J. Stelmach, R. Sarko-wicz, dz. cyt., s. 85 i n.

28    „[...] przez prawo w znaczeniu odrębnej klasy zjawisk realnych będziemy rozumieć także przeżycia etyczne, których emocje posiadają charakter atrybutywny. Wszelkie natomiast inne przeżycia etyczne, to jest przeżycia o emocjach wyłącznie imperatywnych, będziemy nazywali zjawiskami moralnymi i zaliczymy je do moralności", L. Petrażycki, Teoria państwa i prawa, 1.1, Warszawa 1959-1960, s. 72 i n.

29    „Sprawa do rozpatrzenia przez sędziego [...] jest bodźcem, na który sędzia reaguje tak, by wydać decyzję słuszną, sprawiedliwą. Reakcja ta jest irracjonalnym, intuicyjnym, emocjonal-


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
CCF20091012039 Jurysprudencja a życie 45 całościowe wyjaśnianie przejawów jego istnienia.1 Owe prze
CCF20091012041 Jurysprudencja a życie 47 prudencji wyróżnia się własnymi metodami badania prawa: pr
CCF20091012043 Jurysprudencja a życie 49 uwzględniając krytycznie elementy ontologii i aksjologii p
CCF20091012045 Jurysprudencja a życie 51 nie ma jednak większego znaczenia dla biojurysprudencji pr
CCF20091012047 Jurysprudencja a życie 53 traktowania wszystkich ludzi - równości i sprawiedliwości
CCF20091012051 Jurysprudencja a życie 57 wymaga nierzadko rozstrzygania skomplikowanych spraw, w kt
CCF20091012053 Jurysprudencja a życie 59 „stopnia sformalizowania metody analizy" - od rozpows
CCF20091012055 Jurysprudencja a życie 61 bezpieczeństwie upatrywać najwyższą wartość prawa. Jak bar
CCF20090907012 cd. Zarządzanie rezerwami dewizowymi. Na koniec sierpnia 2008 r. rezerwy dewizowe wy
CCF20090907012 cd. Zarządzanie rezerwami dewizowymi. Na koniec sierpnia 2008 r. rezerwy dewizowe wy
skanuj0163 (2) 171 Na decyzję wyboru wpływa więc nie zawsze tylko wydajność (produkcyjność) danego c
skanuj0035 (110) w wyniku czego kształtuje się określona cena (Nasiłowski, 1996). Cena ta wywiera wp
SAM02 WŁADZE RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ NA UCHODŹSTWIE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ W odpowiedzi na decyzj
SAM02 WŁADZE RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ NA UCHODŹSTWIE PO II WOJNIE ŚWIATOWEJ W odpowiedzi na decyzj
skanuj0163 (2) 171 Na decyzję wyboru wpływa więc nie zawsze tylko wydajność (produkcyjność) danego c
page0273 WROŃSKIEGO ŻYCIE I PRACE. 263 Na wstępie: „A Sa Majeste Louis Philippo, Roi do Franęais&quo
scandjvutmp18b01 355 więcej nad 55 razy na minutę!; a nareszcie bardzo wcześnie chylą się do ziemi,

więcej podobnych podstron