B

SAMOLOT TOWARZYSZĄCY

„LUBLIN” R-XIII D

Opracowanie graficzne i opis; JANUSZ OLES-SZCZECIN

—    IZJłSsm

—    8.46 m

—    2,76 m

—    956 kg

—    1330 kg

—    185 km/h

—    4,2 m/s

—    4450 m

—    600 km.

Samolot „Lublin” R-XIII (wcześniejsze oznaczenie R-XIV) powstał w 1929 roku jako wersja rozwojowa samolotu łącznikowego R-X z 1928 r. Podobieństwo było tak duże, że nie budowano prototypu, ale od razu przystąpiono do produkcji seryjnej. Pierwsze samoloty otrzymało wojsko w sierpniu 1930 r. W czasie produkcji, która trwała do 1938 roku, samolot był wielokrotnie modernizowany i ulepszany. Powstało wiele odmian, w tym wersja na pływakach. Łącznie wyprodukowano 288 „Lublinów” R-XIV i R-XIII.

We wrześniu 1939 roku' w polskim lotnictwie wojskowym znajdowało się w użyciu około 150 samolotów, z czego 50 w jednostkach bojowych, 30 w szkolnictwie, 30 w rezerwie i 40 w remontach. W kampanii wrześniowej 1939 r. samoloty R-XIII przeprowadzały obserwacje pola walki i jego zaplecza oraz służyły do łączności. Do celów bojowych użyto ponad 50 samolotów, z czego około 40 uległo zniszczeniu, w tym 7 przez zdezorientowaną polską obronę plot. Kilkanaście maszyn ewakuowano do Rumunii.

We wrześniu 1939 roku samolot ..Lublin” R-XIII był maszyną przestarzałą i praktynie nie nadającą się do użycia na ówczesnym polu walki. Mimo. bohaterstwa lotników odniesiono straty znaczne około 80%. Do czasów dzisiejszych nie przetrwał ani jeden egezmplarz tego samolotu.

OPIS TECHNICZNY

Dwumiejscowy samolot obserwa-cyjno-łącznikowy w układzie ze-strzałowego górnopłata. Podwozie stałe. Konstrukcja metalowa spawana z rurek stalowych z pokryciem płóciennym. Przód kadłuba kryty blachą dural u miniową. Sterownice podwójne. Załoga: pilot i obserwator.

Napęd: Silnik gwiaździsty Wright Whirlwind J 58 o mocy 220 KM chłodzony powietrzem. Śmigło dwupłatowe drewniane. ¹ Uzbrojenie: jeden lub dwa sprzężone kaemy Viekers lub Lewis kal. 7,7 mm na obrotnicy, w drugiej kabinie obsługiwane przez obserwatora.

Dane techniczne

Rozpiętość Długość Wysokość Masa własna Masa w locie Prędkość maks. Wznoszenie ?ułap Zasięg

Kartonowy model samolotu „Lublin” R-XIII D został opracowany w skali 1:33 w oparciu o plany zamieszczone w ..Modelarzu” nr 5/78 i TBU nr 65. Samolot posiada barwy 26 Eskadry Obserwacyjnej 2 Pułku Lotniczego.

UWAGI OGÓLNE

Zaproponowany do wykonania model nie jest zbyt skomplikowany, jednak niektóre jego elementy wymagają precyzji i dokładności wykonania, np. zamocowanie płata na zastrzałach. Przy opracowaniu tego modelu starałem się, aby redukcja była jak najpełniejsza kosztem nieco większej pracochłonności. Sądzę, że w ogólnym bilansie jest to „opłacalne”.

Do wykonania modelu będą potrzebne następujące narzędzia i materiały: nożyczki, nóż, żyletka, igła, papier ścierny, odcinki drutu, tektura, nici krawieckie, szczypce uniwersalne, penseta, czarny tusz. kawałek cienkiej pleksi i dobre kleje (butapren i hermol).

Linie zagięć lekko nacinamy tępym nożem, części owalne przeciągamy kilkakrotnie po ostrzu nożyczek, aby nabrały tendencji do zwijania się. Przy budowie posługujemy się rysunkami i opisem, z którym należy się zapoznać, aby uniknąć ewentualnych błędów w montażu.

OPIS BUDOWY

Wszystkie części znajdujące się na arkuszu 4 oprócz płaszczyzn zapasowych 1 szablonów drutów {w wykreskowanym polu) należy nakleić na tekturę. W przypadku ^-ęg 4c i 4d naklejamy tylko jedną z . eh, po czym sklejamy z drugą stror.nrn:    niezadrukowanymi do

siebie. Wycinamy pole „W". Przy montażu kadłuba posługujemy się rys. 1.