CCF20100416001

64 WYCHOWANIE A ROLE PŁCIOWE

ści między kulturą kobiecą i męską (definicję akialturacji przyjmuję za: Olszew-ska-Dyoniziak, 1991, s. 263; Olechnicki, Zalęcki, 1997, s. 16). Kobiety w coraz większym stopniu podejmują się działalności publicznej: zawodowej, politycznej i społecznej, a mężczyźni silniej się angażują w sprawy domowe. Następuje poznawanie i wymiana wartości, norm, zachowań i ról uznawanych wcześniej za odrębne dla każdej pici.

Wydaje się, że pod względem temperamentu, aspiracji, wartości, postaw, umiejętności i tym podobnych występują większe różnice indywidualne między ludźmi niż między płciami. Stereotyp męskości i kobiecości, rozumiany jako odmienność konstrukcji osobowościowych, nadal jednak jest mocno zakorzeniony w świadomości społecznej i wpływa na trwałość systemu ról płciowych. Tak jak nadal można obserwować niższą ocenę wartości związanych z rolą kobiecą i nierówność płci w udziale we władzy, w osiąganiu korzyści ekonomicznych, na rynku pracy, w statusie społecznym. Na przykład z polskich badań wynika, że nawet współczesne, wykształcone Polki swój status oceniają bardziej przez pryzmat pozycji zawodowej męża niż własnych osiągnięć (Soszyńska-Gadomska, 1989, s. 169-171). Należy przyjrzeć się, w jaki sposób i w jakich warunkach kształtujemy naszą tożsamość rodzajową i przyswajamy społecznie określone role, aby odpowiedzieć na pytanie, dlaczego tak się dzieje. Tym zagadnieniom będzie poświęcony rozdział trzeci.

SOCJALIZACJA - DROGA DO KOBIECOŚCI I MĘSKOŚCI

Z biologicznego punktu widzenia czio-?’ wiek rodzi się jako osobnik pici męskiej lub żeńskiej, ze społeczno-kulturowego zaś - staje się mężczyzną lub kobietą, i-jśff    Proces ten jest złożony, uwarunkowany

.;j    wieloma czynnikami wewnętrznymi i ze-

■'    wnętrznymi, przebiega w czasie niemal

całego życia jednostki. W tym rozdziale . skupię się przede wszystkim na społecznych warunkach, w jakich odbywa się przyswajanie wzorców ról płciowych oP;    i kształtowanie tożsamości rodzajowej.

;:    Przedstawię w nim socjalizacyjne me-

j;    chanizmy nabywania roli płciowej oraz

wpływ na jednostkę różnych instrumentów i kręgów społecznych, które biorą udział w kształtowaniu tożsamości ro-dzajowej w okresie dzieciństwa i miodo-< 1    ści (języka, rodziny, grupy rówieśniczej,

11;    szkoły i mass mediów).

Mm

Mechanizmy socjalizacji

Zwolennicy tezy o społeczno-kulturowym podłożu różnic płciowych podkreślają wagę procesu socjalizacji w kształtowaniu męskiej i kobiecej tożsamości jednostek. Przyswajanie ról płciowych odbywa się bowiem w określonym środowisku społecznym i podlega ogólnym prawom socjalizacji. „Socjalizacja w rozumieniu p s y ch o 1 ogicźnym oz na cza Rsżtał-, T0wan.ie~wjedn05.tce - na podstawie uogólnienia doświadczeń w środowisku społecznym i przekazywania w toku procesów komunikacji społecznej - określonych, zdeterminowanych społecznie i kulturowo^ wewnętrznych regulatorów czynńoscn zacRowaiTwaz ze schemata-